Wstecz

Odeszli w 2023 roku. Wybitne postaci, gwiazdy, autorytety

Ludzie pióra, kultury, sportu, nauki, polityki, społecznicy - wiele wybitnych osób zmarło w 2023 roku. Na zawsze zostaną w naszej pamięci. Wspominamy ich na Odeszli.pl. Przypominamy także zmarłych w listopadzie i grudniu 2022 roku.

Górny rząd od lewej: Tina Turner, Emilian Kamiński, Benedykt XVI, Dubravka Ugresić, Janusz Weiss. Dolny rząd od lewej: Pele, Louise Gluck, Paweł Śpiewak, Szewach Weiss, Vivienne Westwood.
Fot. Agencja Wyborcza.pl

Powiązane artykuły

Jak założyć Miejsce Pamięci w serwisie Odeszli.pl? (instrukcja tutaj )

Zdjęcie tytułowe. Górny rząd od lewej: Tina Turner, Emilian Kamiński, Benedykt XVI, Dubravka Ugresić, Janusz Weiss. Dolny rząd od lewej: Pele, Louise Gluck, Paweł Śpiewak, Szewach Weiss, Vivienne Westwood.

Zmarli w 2023 roku

  • Paweł Smoleński , wybitny reporter, znakomity publicysta i pisarz, znawca Bliskiego Wschodu, historii polskich Żydów. Podejmował kwestie praw człowieka, jeździł na wojny, m.in. do Iraku.
  • Tina Turner , jedna z największych gwiazd muzyki popularnej XX w. odniosła sukces, kiedy wszyscy myśleli, że już na to za późno.
  • Jan Nowicki , niezapomniany szuler w „Wielkim Szu" Sylwestra Chęcińskiego (1982) i książę von Teuss w „Magnacie" Filipa Bajona (1986).
  • Michał Głowiński , jeden z najwybitniejszych polskich humanistów, w swoich utworach udowadniał, co to znaczy być człowiekiem w XX i XXI w.
  • Joanna Muszkowska-Penson , więźniarka Ravensbrück, lekarka, działaczka opozycji w PRL, w latach 80. osobista lekarka i tłumaczka Lecha Wałęsy.
  • Marek Plura , senator PO ze Śląska, od lat starał się o uznanie śląskiej godki za język regionalny. Walczył o godność i poprawę jakości życia osób z niepełnosprawnościami. Sam również poruszał się na wózku.
  • Aleś Puszkin , artysta, który Łukaszence głęboko zaszedł za skórę, zmarł w więziennym szpitalu „w niewyjaśnionych okolicznościach".
  • Szewach Weiss , były przewodniczący Knesetu i ambasador Izraela w Polsce. Przez wiele lat kierował Światową Radą Yad Vashem.

O śmierci przy kawie. Współczesne przestrzenie dialogu o stracie i żałobie

  • Sinéad O’Connor , po sukcesie utworu „Nothing Compares 2 U" była światową gwiazdą. Jej karierę przerwało publiczne zniszczenie zdjęcia papieża Jana Pawła II w proteście przeciw tuszowaniu molestowania dzieci przez księży.
  • Marek Mastalerz , jeździł z darami dla ogarniętej wojną Ukrainy. Zginął w rosyjskim ostrzale podczas swojej 22. misji.
  • Jolanta Wadowska-Król , „doktórka od familoków", w czasach PRL-u leczyła dzieci z Szopienic chore na ołowicę. Mimo represji ze strony władz.
  • Stanisław Radwan , wybitny kompozytor i pianista, dyrektor Starego Teatru w Krakowie.
  • Paweł Śpiewak , socjolog i historyk idei, publicysta, były dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego i poseł V kadencji.
  • Silvio Berlusconi , czterokrotny premier uwikłany w skandale korupcyjne i obyczajowe, podejrzewany o konszachty z mafią, był jedną z najbardziej wpływowych osób w historii Włoch.
  • Barbara Matys-Wysiadecka , Baśka-Bomba", minerka z powstania warszawskiego. Działała w doborowej formacji w dyspozycji dowódcy powstania Antoniego Chruściela „Montera".
  • Milan Kundera , jeden z najważniejszych europejskich pisarzy XX wieku, wymieniany wśród kandydatów do Nagrody Nobla, ale też myśliciel, którego oceny okazały się niezwykle trafne, gdy Rosja napadła na Ukrainę.
  • Leonard Pietraszak , bankier Kramer z obu „Vabanków" Juliusza Machulskiego i pułkownik Krzysztof Dowgird z „Czarnych chmur" Andrzeja Konica.
  • Barbara Borys-Damięcka , reżyserka teatralna i filmowa, od 2007 r. przez cztery kadencje senatorka Koalicji Obywatelskiej.
  • Wanda Półtawska , jako 20-letnia kobieta trafiła do nazistowskiego obozu Ravensbrück, w którym Niemcy przeprowadzali na więźniarkach eksperymenty medyczne. W Krakowie poznała Karola Wojtyłę - późniejszego papieża Jana Pawła II, z którym przyjaźniła się do jego śmierci.
  • Adam Sandauer , założyciel i przewodniczący Stowarzyszenia Pacjentów „Primum Non Nocere". Dzięki niemu powstał urząd Rzecznika Praw Pacjenta, choć nie w kształcie, o jaki zabiegał.
  • Piotr Wesołowski , łódzki dziennikarz przez 30 lat związany z „Wyborczą", wykładowca akademicki, ostatnio pracował w lokalnej Telewizji Toya.
  • Anna Czerwińska , wybitna alpinistka i himalaistka, zdobywczyni sześciu ośmiotysięczników. Jako pierwsza Polka zdobyła Koronę Ziemi – najwyższe szczyty siedmiu kontynentów.

Czy świecki pogrzeb to tylko mowa? Nowa fala w rytuałach pożegnania

  • Joanna Głuszek , aktywistka i wolontariuszka, współorganizatorka pierwszego białostockiego Marszu Równości w 2019 r. Włączała się w działania Tęczowego Białegostoku, fundacji Ocalenie i Szlachetnej Paczki.
  • Jan Ludwiczak , w 1981 r. przewodniczący „Solidarności" w kopalni Wujek. Po jego internowaniu wybuchł strajk, zakończony pacyfikacją i śmiercią dziewięciu górników.
  • Aleksander Łuczak , były wicepremier, minister edukacji, wieloletni parlamentarzysta, ludowiec. W latach 1988-90 był wiceministrem edukacji. W 1989 r. brał udział w obradach Okrągłego Stołu po stronie rządowej.
  • Matthew Perry , świat zapamięta go jako Chandlera Binga z niezwykle popularnego na całym świecie serialu „Przyjaciele".
  • Adam Zieliński , prawnik, cywilista, były prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i rzecznik praw obywatelskich.
  • Andrzej Dudziński , światowej sławy rysownik, grafik, malarz, karykaturzysta i fotografik. Stworzył ptaka Dudiego i ptaka Pokraka.
  • Tadeusz Olszański , dziennikarz, tłumacz, pisarz. Relacjonował sześć olimpiad – od Rzymu (1960) do Moskwy (1980).
  • Paco Rabanne , zaprojektował dla Jane Fondy futurystyczne stroje do filmu „Barbarella". Robił ubrania z metalu, plastiku, szkła.
  • Marek Szczepański , socjolog, który kochał i rozumiał Górny Śląsk. Chciał, by region postawił na kulturę i edukację. Kibicował powstaniu górnośląskiej metropolii, stworzył strategię jej powstania.
  • Janusz Weiss , współzałożyciel Radia ZET, autor legendarnej audycji „Dzwonię do pani/pana w bardzo nietypowej sprawie" (1990-2011).
  • Aleksander Krawczuk , wybitny znawca starożytności, filolog klasyczny, z urodzenia krakus, z ducha Rzymianin. Był jedną z najbarwniejszych postaci powojennego Krakowa.

Technologia wkracza na cmentarze. W sieci odnajdziesz konkretny grób, zamówisz też sprzątanie

  • Mary Quant , projektantka mody, która rozpropagowała minispódniczki i duże okulary słoneczne.
  • Maria Reimann , Antropolożka, badaczka dzieciństwa, rodziny, kulturowego wymiaru relacji międzyludzkich, współzałożycielka Interdyscyplinarnego Zespołu Badań nad Dzieciństwem UW.
  • Riad Haidar , lekarz, samorządowiec, poseł. W jego obronie w styczniu 2020 r. pod szpitalem w Białej Podlaskiej wzięło udział kilkaset osób, poparli go także m.in. Adam Bodnar i Jerzy Owsiak.
  • Kacper Tekieli , czołowy polski wspinacz zginął w Szwajcarii po zejściu lawiny podczas próby zdobycia wszystkich 82 alpejskich czterotysięczników.
  • Paweł Kotwica , wieloletni dziennikarz regionalnego „Echa Dnia", przez ponad trzy dekady pisał o piłce ręcznej, zmarł w końcowych minutach finału Ligi Mistrzów piłkarzy ręcznych na stanowisku dziennikarskim w hali w Kolonii w Niemczech.
  • Ian Wilmut , brytyjski embriolog, szef zespołu badawczego, który w 1996 r. sklonował owcę Dolly.
  • Witold Cęckiewicz , nestor polskiej architektury, żołnierz AK. Kraków zawdzięcza mu osiedla, pomniki i perły modernizmu.
  • Maciej Moszew , przez sześć dekad brał udział w słynnym konkursie na najpiękniejszą krakowską szopkę. 40 razy wygrał.
  • Andrzej Stawiarski , krakowski fotograf i dziennikarz, przez wiele lat w „Wyborczej". W latach 80. fotografował demonstracje w Nowej Hucie i w Krakowie.
  • Mirosław Perz , badacz, znawca i propagator muzyki staropolskiej, twórca niezwykłego radiowego cyklu „200 kantat Jana Sebastiana Bacha".
  • Dubravka Ugrešić , chorwacka pisarka była w ostatnich latach wymieniana wśród kandydatek do literackiego Nobla. Jej książki zostały przetłumaczone na ponad 20 języków.
  • Andrzej Precigs , był młodym Wokulskim, grał u Kieślowskiego i Załuskiego, przez 20 lat był serialowym ojcem jednej z głównych postaci serialu „M jak miłość".
  • Cormac McCarthy , był uważany za jednego z najwybitniejszych - obok Philipa Rotha czy Dona DeLillo - amerykańskich pisarzy współczesnych.
  • Ireneusz Kania , jeden z najwybitniejszych tłumaczy na język polski. W jego przekładzie ukazywały się u nas dzieła Petrarki, Eliadego, Ciorana, Eco i Kawafisa. Znał kilkadziesiąt języków.
  • Louise Elisabeth Glück , laureatka Literackiej Nagrody Nobla z 2020 r. była uważana za jedną z największych amerykańskich literatek XX wieku. Jej kariera poetycka trwa ponad pół wieku.
  • Zbigniew Pawłowicz , dyrektor Centrum Onkologii w Bydgoszczy w latach 1996-2014. W 2003 r. otworzył pierwszą w Polsce pracownię Pozytonowej Emisyjnej Tomografii Komputerowej (PET) z laboratorium produkcji radiofarmaceutyków. Był posłem i senatorem.
  • Lech Jęczmyk , tłumacz języka angielskiego, znawca literatury SF, wieloletni redaktor „Fantastyki" i „Nowej Fantastyki".
  • Władysław Findeisen , powstaniec warszawski, rektor Politechniki Warszawskiej wybrany w pierwszych wolnych wyborach w 1981 r.
  • Wiktoria Amelina , ukraińska pisarka zmarła wskutek ran odniesionych w rosyjskim ostrzale Kramatorska w obwodzie donieckim.
  • Andrzej Matul , dziennikarz Polskiego Radia, lektor seriali i filmów pokazywanych w telewizji przez kilka dekad. Mistrz Mowy Polskiej, zdobywca Złotego Mikrofonu.
  • Władysław Foksa , żołnierz Armii Krajowej, był ostatnim żyjącym żołnierzem zgrupowania NSZ pod dowództwem Henryka Flamego „Bartka".
  • Martin Amis , jeden z najpopularniejszych i najwybitniejszych brytyjskich pisarzy współczesnych, wydał ponad 30 książek – powieści, zbiorów opowiadań, esejów, tekstów non-fiction. Tworzył także scenariusze filmowe.
  • Jerzy Besala , autor kilkudziesięciu książek o dziejach Polski, głównie Rzeczypospolitej szlacheckiej. Artykuły popularnonaukowe publikował w „Polityce", „Wiedzy i Życiu", „Focusie".
  • Ludwik Brzuskiewicz , konserwator zabytków, który odnawiał najcenniejsze gdańskie obiekty – Bazylikę Mariacką, Zbrojownię, Złotą Bramę i Dwór Artusa.
  • Kenzaburō Ōe , Japoński noblista w dziedzinie literatury (1994), protestował przeciwko wojnie w Wietnamie i wojnie algierskiej.
  • Charles Simic , amerykański poeta serbskiego pochodzenia, laureat Nagrody Pulitzera (1990) i Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta (2014).

Zmarli w listopadzie i grudniu 2022 roku

  • Pele , najsłynniejszy piłkarz świata, trzykrotny triumfator piłkarskiego mundialu. Dorastał w biedzie, a stał się multimilionerem.
  • Mirosław Hermaszewski , pilot wojskowy, pierwszy i jedyny dotąd Polak, który poleciał w kosmos. Łącznie spędził za sterami, głównie odrzutowców, 2047 godzin i 47 minut, wykonał 3473 starty i lądowania.
  • Benedykt XVI , Joseph Ratzinger urząd biskupa Rzymu sprawował od 19 kwietnia 2005 r. do 28 lutego 2013 r., gdy odszedł na emeryturę. Był pierwszym od XV w. papieżem, który dobrowolnie zrzekł się urzędu.
  • Emilian Kamiński , popularny śpiewający aktor, założyciel warszawskiego Teatru Kamienica.
  • Mariusz Walter , współtwórca i współwłaściciel TVN, wieloletni prezes Grupy ITI, w PRL-u pomysłodawca kultowego programu „Studio 2".
  • Jerzy Połomski , śpiewana przez niego „Cała sala śpiewa z nami" z tekstem Jana Tadeusza Stanisławskiego i muzyką Urszuli Rzeczkowskiej (1969) weszła do kanonu polskiej piosenki.
  • Andrzej Iwan , piłkarz, napastnik, legenda Wisły Kraków, brązowy medalista mundialu (1982).
  • Zofia Wielowieyska , przez dekady działaczka Klubu Inteligencji Katolickiej. Wraz z mężem Andrzejem i zaprzyjaźnionymi rodzinami współtworzyła kikowski klub żeglarski „Santa Maria".
  • Jerzy Kronhold , poeta związany z Nową Falą, były dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie i konsul generalny RP w Ostrawie.

Wspominaj bliskich na Odeszli.pl. Podpowiadamy krok po kroku, jak napisać wspomnienie o osobie zmarłej

  • Vivienne Westwood , legendarna brytyjska projektantka była uosobieniem punk rocka lat 70. Sławę zdobyła dzięki współpracy z kapelą Sex Pistols. Nie tylko tworzyła ich stroje, ale też pisała teksty.
  • Hans Magnus Enzensberger , najwybitniejszy niemiecki poeta powojenny, tworzył przez ponad 60 lat. W 1960 r. wydał wznawianą do dziś antologię współczesnej poezji światowej „Museum der modernen Poesie".
  • Christine McVie , pochodząca z Wielkiej Brytanii wokalistka zespołu Fleetwood Mac, była jedną z najbardziej cenionych artystek poprockowych i bluesrockowych.
  • Kira Gałczyńska , córka Konstantego Ildefonsa, była twórczynią muzeum imienia swojego ojca w mazurskim Praniu, redaktorką i edytorką większości wydań jego dzieł.
  • Kirstie Alley , pod koniec lat 80. rozkochała w sobie widzów serialu „Zdrówko" jako ambitna menedżerka baru, w którym bohaterowie przesiadują godzinami. Ta rola przyniosła jej Emmy, Złoty Glob i gigantyczną popularność.
  • Angelo Badalamenti , amerykański kompozytor, w pamięci słuchaczy i widzów zapadły szczególnie jego kompozycje do filmów Davida Lyncha.