Jan Nowicki

Był jednym z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych, filmowych i telewizyjnych. Jan Nowicki pochodził z Kowala - niewielkiego miasta na Kujawach. Uczniem był niesfornym – chodził do kilku różnych szkół średnich, m.in. w Radziejowie i Bydgoszczy. Ostatecznie maturę zdał w 1958 roku w Łodzi. Tam też zaczął swoją przygodę z aktorstwem - słynnej „Filmówki” jednak nie skończył. Wtedy przeniósł się na południe Polski: najpierw krótko pracował w kopalni na Śląsku, później w Krakowie studiował w szkole aktorskiej, którą ukończył w 1964 roku. Niedługo po studiach zadebiutował na deskach krakowskiego Starego Teatru w sztuce „Wariatka z Chaillot” Jeana Giraudoux w reżyserii Zygmunta Hübnera. Na tej scenie – której był najdłużej wierny – był m.in. Arturem w „Tangu” Sławomira Mrożka (1965), Brindsleyem w „Czarnej komedii” Petera Shaffera (1968), Lucencjuszem w „Poskromieniu złośnicy” Szekspira (1969), Faustem w „Tragicznych dziejach doktora Faustusa” Christophera Marlowe'a (1971), Stawroginem w „Biesach” Fiodora Dostojewskiego (1971), Józefem K. w „Procesie” według Franza Kafki (1973), Wielkim Księciem w „Nocy listopadowej” Stanisława Wyspiańskiego (1974), Rogożynem w „Nastazji Filipownej” według „Idioty” Dostojewskiego (1977), Tefuanem Saraskier-Bangą w „Tak zwanej ludzkości w obłędzie” według Witkacego (1992), Sieriebriakowem w „Wujaszku Wani” Czechowa (1993), Od 1970 roku Jan Nowicki grał też w Teatrze Telewizji, gdzie wcielił się w kilkadziesiąt ról, m.in. w takich spektaklach, jak „Gracz” Fiodora Dostojewskiego (1970), „Eryk XIV” Augusta Strindberga (1979), „Z życia Glist” Per Olova Enquista (1988), „Dunia” według „Zbrodni i kary” Dostojewskiego (1993), „Sprawa Stawrogina” wg Biesów Fiodora Dostojewskiego (1995), „Hrabia Maryny Miklaszewskiej” (1998), „Naczelny” Stiga Larssona (1999), „Urodziny Mistrza” Zbigniewa Książka (2000). Na dużym ekranie Jan Nowicki debiutował w 1963 roku epizodem w „Przygodzie noworocznej” Stanisława Wohla. Zagrał też w „Pierwszym dniu wolności” Aleksandra Forda (1964), w „Popiołach” Andrzeja Wajdy (1965), w „Barierze” (1966) Jerzego Skolimowskiego. Dwa lata później wcielił się w rolę Ketlinga w „Panu Wołodyjowskim” Jerzego Hoffmana. Grał w „Życiu rodzinnym” (1970) Krzysztofa Zanussiego, „Sanatorium pod Klepsydrą” Wojciecha Jerzego Hasa (1973), „Jak to w domu” (1978) Marty Meszaros, „Spirali” (1978) Krzysztofa Zanussiego (1978). Niezapomnianą – i prawdopodobnie najlepiej zapamiętaną przez kinomanów – rolę zagrał w „Wielkim Szu” (1983) Sylwestra Chęcińskiego. Później grał w „Magnacie” (1986) Filipa Bajona, w „Lawie” (1989) Tadeusza Konwickiego (1989), w „Młodych wilkach” (1995) Jarosława Żamojdy, „Historii kina w Popielawach” (1998) Jana Jakuba Kolskiego (1998), „Przedwiośniu” (2000) Filipa Bajona, „Niepochowanym” (2004) Marty Meszaros, „Fundacji” (2006) Bajona. Występował też w serialach telewizyjnych. Ale poza tym Jan Nowicki pisał - wiersze, teksty piosenek, felietony. Wydał kilka książek, m.in. „Między niebem a ziemią” (2000), „Piosenki” (2002), „Mężczyzna i one” (2012), „Dwaj Panowie” (2015), „Piosenki czasem wiersze” (2018). W 1998 roku na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach aktor odcisnął swoją dłoń. Rok później otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Kowala a w 2001 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. 3 grudnia 2022 roku Jan Nowicki był w Kowalu na promocji książki „120 lat Ochotniczej Straży Pożarnej Królewskiego Miasta Kowala na Kujawach” i z tej okazji pojawił się nawet w mundurze strażackim. Zmarł kilka dni później w swoim domu w pobliskim Krzewencie.

Zdjęcie profilowe: Michał Łepecki / Agencja Wyborcza.pl