Podatek od spadku. Sprawdź, czy i kiedy musisz go zapłacić

- Teściowa zapisała mi w testamencie udział w działce letniskowej na Mazurach. Czy od tego spadku muszę zapłacić podatek? – pyta Joanna Bekker z Krynicy Morskiej.

Zła informacja jest taka, że od spadków i darowizn mamy obowiązek zapłaty podatku. – Ten obowiązek powstaje co do zasady z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia – mówi adwokat Iwo Klisz.

Jaką część spadku będziemy musieli oddać fiskusowi? – Najkrócej rzecz ujmując wysokość podatku zależy od stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą oraz od wysokości spadku – tłumaczy Iwo Klisz.

Podatek od spadku. Kto jest zwolniony z płacenia?

Stopień pokrewieństwa ze spadkodawcą został podzielony na trzy tzw. grupy podatkowe. Dla każdej z tych grup wysokość podatku jest inna, inna jest też kwota, od której podatku płacić nie trzeba wcale. Tu zasada jest prosta: im dalsza grupa, tym podatek jest wyższy.

Pierwszą grupę podatkową tworzą: małżonek (obecny, ale nie były), małżonek w separacji, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki itd), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, przybrane dzieci (pasierb, pasierbica), ojczym, macocha, oraz teściowie, zięć i synowa.

Spośród tych spadkobierców tylko teściowie, zięć i synowa będą musieli podatek zapłacić, gdy wartość spadku jest wyższa, niż kwota wolna od podatku (pozostali – i to jest dla nich dobra informacja – po spełnieniu określonych warunków przed urzędem skarbowym, są z podatku całkowicie zwolnieni).

W tej grupie znajduje się też pani Joanna – synowa spadkodawczyni. Kwota wolna od podatku wynosi tu 9637 zł i gdyby wartość udziału w działce letniskowej była od niej niższa lub jej równa, podatku nie zapłaciłaby w ogóle i nie musiałaby nic nikomu zgłaszać. Niestety, część działki pani Joanny wyceniana jest na 100tys. zł, więc podatek zapłacić będzie musiała. Ile?

Ile wynosi podatek od spadku? Jak obliczyć jego wysokość?

Aby to obliczyć, należy w pierwszej kolejności od wartości spadku, przypadającego na spadkobiercę, odjąć kwotę wolną od podatku. Jeśli wynik powyższego działania byłby wyższy niż zero, ale niższy niż 10278 zł, to podatek wyniósłby jedynie 3 proc. wartości spadku. W przypadku, gdy wartość majątku jest jeszcze wyższa, ale nie przekracza 20556 zł należny podatek to 308,30 zł plus 5 proc. nadwyżki od kwoty ponad 10278 zł. Jednak, jak wiemy, wartość zapisanego w spadku udziału pani Joanny w działce przekracza 20556 zł, więc zapłaci ona podatek w wysokości 822,20 zł i 7 proc. nadwyżki ponad 20556 zł.

W praktyce przypadek pani Joanny wygląda tak: Najpierw od wartości spadku jej odejmujemy kwotę wolną od podatku: 100000 zł – 9637 zł = 90363 zł

Potem ustalamy nadwyżkę powyżej 20556 zł: 90363 zł – 20556 zł = 69807 zł

Wreszcie sumujemy: 822,20 zł + (7proc. z 69807 zł) = 822,20 PLN +4886,49 zł = 5708,69 zł. Właśnie podatek w takiej wysokości od zapisanego na nią spadku będzie musiała zapłacić pani Joanna.

W drugiej grupie podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 7276 zł. Tę grupę tworzą: zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, siostrzenica, bratanek, bratanica), rodzeństwo rodziców (np. wujkowie, ciotki), zstępni i małżonkowie przybranych dzieci (pasierbów i pasierbic), małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony – szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych.

Tutaj wysokość podatku (zawsze pamiętając przy tym, aby od wartości udziału, od którego liczymy podatek, wcześniej odjąć kwotę wolną od podatku) to:

- 7proc. – gdy wartość udziału spadkowego nie przekracza 10278 zł

- 719,50 zł + 9 proc. nadwyżki ponad 10278 zł – gdy wartość spadku jest większa niż 10278 zł ale mniejsza niż 20556 zł

- 1644,50 PLN + 12 proc. nadwyżki ponad 20556 PLN – gdy wartość otrzymanego spadku przekracza 20556 zł.

Jak wspomnieliśmy, za spadek od wujka lub ciotki podatek zapłacić musimy. – Dlatego sporządzający testament powinien się dobrze zastanowić, czy do spadku powołać np. siostrzeńca, który podatek zapłacić musi, czy może siostrę, która podatku nie płaci – mówi Iwo Klisz.

Do III grupy podatkowej zaliczane są wszystkie inne osoby niewymienione w grupach I i II, czyli m.in. jeszcze dalsza rodzina, przyjaciel, wspólnik, sąsiadka, ogrodnik itp. W ich przypadku kwota wolna od podatku to 4902 zł, a sam podatek wyniesie:

- 12 proc. – gdy wartość udziału spadkowego (znowu: po odjęciu kwoty wolnej od podatku) nie jest wyższa niż 10278 zł

- 1233,40 zł plus 16 proc. nadwyżki ponad 10278 zł – gdy spadek jest większy niż 10278 zł ale mniejszy od 20556 zł.

- 2977,90 zł plus 20 proc. nadwyżki ponad 20556 zł – gdy wartość udziału spadkowego przekracza 20556 zł.

Podatek od spadku. Kiedy nie trzeba go płacić?

Spadkobiercy muszą pamiętać o jeszcze jednej ważnej rzeczy! Jak wspomnieliśmy, jeżeli wartość spadku jest niższa lub równa kwocie wolnej od podatku, spadkobierca nie musi dokonywać żadnych formalności związanych ze zgłoszeniem spadku w urzędzie skarbowym. Jednak w przeciwnym razie z urzędnikiem „skarbówki" spotkać się trzeba. Wtedy – w przypadku dziedziczących z pierwszej grupy spadkowej – warunkiem skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków jest złożenie w urzędzie skarbowym odpowiedniego dokumentu (SD-Z2) w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Zlekceważenie tego obowiązku jest traktowane, jak oszustwo podatkowe, a taki zapominalski zostaje karany: musi zapłacić podatek na ogólnych zasadach obowiązujących dla osób zaliczanych do I grupy spadkowej.

Ze „skarbówki" dobrze jest wydobyć zaświadczenie o niezaleganiu z podatkiem od spadków i darowizn. – Taki dokument będzie na przykład potrzebny przy sprzedaży dziedziczonej nieruchomości – radzi Iwo Klisz.

W przypadku osób, które podatek zapłacić muszą, procedura jest podobna, tylko termin krótszy – tu na rozliczenie się z fiskusem spadkobiercy mają jeden miesiąc od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.