Odejście bliskich z reguły jest dla nas zaskoczeniem, zawsze przychodzi nie w porę. Pojawia się, zabiera i odchodzi, zostawiając w zamian nie dający się wyrazić ból. Ból, który ukoić mogą wspomnienia. Te skrywane w pamięci, ale też – a może przede wszystkim – te, którymi możemy się podzielić z rodziną, znajomymi i przyjaciółmi.
Pisanie o zmarłych – trzeba to wyraźnie zaznaczyć – nie powinno polegać na wzbudzaniu smutku u czytającego. Musimy pamiętać, że wspomnienia to cenny dar, przedłużający pamięć o tych, których już między nami nie ma. Chociaż na chwilę wypełniają pustkę po rodzicach, dziadkach, rodzeństwie, sąsiadach, przyjaciołach ze szkolnej ławki, znajomych z pracy. Nie ma nic złego w tym, że wywołają uśmiech na naszej twarzy. Co więcej, one właśnie po to są.
Chcesz napisać wspomnienie? Zbierz informacje
Pierwszą rzeczą, o której powinniśmy pamiętać, kiedy zaczynamy pisać wspomnienie, jest zrobienie planu. To konieczne, aby nie umknęło nam nic istotnego. Pamiętajmy przy tym o kilku prostych sprawach:
- zbierzmy osobiste rzeczy pozostawione przez zmarłą osobę: świadectwa szkolne, pamiątki z podróży, ulubione przedmioty, ukochane książki, płyty, itp. Przypomnijmy sobie, czy łączą się z tymi rzeczami nasze własne wspomnienia. Może zostały zdobyte w szczególnych okolicznościach, może były podarowane przez kogoś szczególnie ważnego dla osoby wspominanej?
– przejrzyjmy albumy i pudła z fotografiami. To, co tam znajdziemy może przywołać w naszej pamięci wydarzenia i miejsca z przeszłości, o których warto napisać. W tym samym celu można też – o ile takie materiały mamy – obejrzeć domowe filmy video ze zmarłą osobą w roli głównej. Poza tym, tak znalezione zdjęcia i filmy przydadzą się do stworzenia galerii w internetowym miejscu pamięci.
- możemy też przewertować strony serwisów społecznościowych (Facebook, Instagram itp.). Być może informacje tam znalezione przypomną nam zapomniane wydarzenia, o których też warto wspomnieć?
Po przeszukaniu domowych archiwów i własnej pamięci, przepytaj bliższą i dalszą rodzinę, znajomych wspominanej osoby, jej sąsiadów, przełożonych lub podwładnych. To też doskonałe źródło wspomnień. Niech i oni opowiedzą o swoich przeżyciach związanych ze zmarłą osobą, latach szkolnych, wspólnych wakacjach, współpracy przy rozwiązywaniu problemów zawodowych. Może ktoś przypomni sobie jakieś szczególne zdarzenie, które dobrze portretuje opisywanego krewnego? Warto o tym napisać. Takie zderzenie różnych punktów widzenia z pewnością pozwoli stworzyć znacznie ciekawszy, bardziej autentyczny i wiarygodny portret wspominanej osoby.
Pamiętajmy przy tym, aby zaplanować czas na rozmowę i aby przeprowadzić wywiady osobiście, chociaż – szczególnie obecnie, w dobie pandemii koronawirusa – może też to być przez telefon, lub internetowe komunikatory (oczywiście upewniając się wcześniej, że nasz rozmówca też się nimi posługuje), jak Facetime, Messenger, Skype, Zoom, WhatsApp itp.
A jeśli nasi rozmówcy znają kogoś, kto przeżył z naszym bohaterem coś szczególnego (o czym nie musimy przecież wiedzieć), poprośmy o kontakt do tej osoby (np. nr telefonu, adres mailowy).
Rozmawiając, dobrze jest poinformować interlokutorów o naszych zamiarach: dlaczego rozmawiamy, jak chcemy wykorzystać zebrane informacje i gdzie one się ukażą. Z reguły spotkamy osoby chętne do rozmowy, ale może też być tak, że ktoś nie zechce się z nami dzielić wspomnieniami. Nie miejmy o to pretensji, opowiadanie o zmarłych nie zawsze jest łatwą sprawą.
Przeprowadźmy tyle wywiadów, ile się da – im więcej tym bogatsze i pełniejsze będzie wspomnienie. Rozmowy dodatkowo nagrywajmy tak, aby w każdej chwili móc do nich wrócić – na wypadek, gdyby jakiś szczegół umknął naszej uwadze podczas robienia notatek.
Pisanie wspomnień o zmarłych. Od czego zacząć?
Tekst wspomnieniowy – jak zresztą każdy inny – powinien mieć przemyślaną od początku do końca formę. Dobrze jest zaprezentować w pierwszym akapicie wspominaną osobę – kim była, co robiła, dzięki czemu została zapamiętana, dlaczego postanowiliśmy o niej napisać.
Po takiej prezentacji możemy przejść do chronologicznego przedstawienia historii naszego bohatera/naszej bohaterki – od dzieciństwa i okresu dojrzewania począwszy. Napiszmy o jego/jej wykształceniu, pracy, odbytych podróżach, pasjach i zainteresowaniach. Przypomnijmy osiągnięcia i zasługi, nie zapominając o przyznanych odznaczeniach i innych zaszczytach. Wspominając osobę, możemy też przedstawić wydarzenia historyczne, w których ona brała udział. Tam, gdzie się da, dajmy cytaty z przeprowadzonych rozmów, szczególnie te dotyczące poszczególnych faktów z życiorysu naszego bohatera/naszej bohaterki. Możemy też oddać głos wspominanej osobie, np. poprzez zacytowanie jego/jej autentycznych wypowiedzi. To nie tylko uwiarygodnia nasz przekaz, ale też bardzo go uatrakcyjnia.
Co bardzo ważne, nasze wspomnienie zawsze powinno być utrzymane w zgodzie z faktami, w oparciu o zebrane informacje i te znane nam osobiście z życiorysu wspominanej osoby. Ale trzeba zawsze przy tym pamiętać, aby przede wszystkim osiągnąć nasz cel - prezentację wybranej osoby – i to jest tu bardzo ważne - w korzystnym dla niej świetle. Zmarłych wspominamy, i jest to szlachetny zwyczaj, w sposób dla nich życzliwy i przychylny. Pomijamy wady, prezentując wyłącznie zalety. Kreujemy w ten sposób jego/jej pozytywny wizerunek.
Gotowe wspomnienie o zmarłym bliskim można zamieścić TUTAJ
