Płynem do mycia podłóg? Zmywaczem do paznokci? Octem? Pumeksem? Proszkiem do prania? A może piaskiem? - planując wizytę na cmentarzu zastanawiamy się, jakie środki zastosować, aby groby bliskich były czyste i długo wyglądały "jak nowe".
Odwiedzając cmentarze nie tylko wspominamy tych, których już wśród nas nie ma, ale też porządkujemy ich miejsca spoczynku. Stajemy wtedy przed dylematem, jakie preparaty zastosować, aby je wyczyścić i jednocześnie nie uszkodzić kamiennej nawierzchni?
Granit – pospolita skała magmowa – to obecnie najpopularniejszy materiał, z którego robi się nagrobki nad Wisłą. Między innymi z powodu jego wytrzymałości, ale też dlatego, że jest dość łatwo dostępny (w Polsce występuje na południu – głównie na Dolnym Śląsku) i stosunkowo łatwy w obróbce. Jak czyścić wykonane z granitu płyty nagrobne? – Naszym klientom polecam używanie rozcieńczonego płynu do mycia szyb: jedną porcję płynu na pięć porcji wody, żeby taki preparat nie był za mocny – mówi Robert Gołębiewski, kamieniarz z Lipnik pod Wołominem. – To tani, ale solidny sposób. Można ewentualnie użyć płyn do mycia naczyń, popularny Ludwik, albo jemu podobny. Ale też z wodą. Dosłownie kropelkę na miskę wody. Tak, aby się tylko zapieniło. I najlepiej o nagrobek dbać od początku, wtedy kamień długo wygląda, jak nowy.
- A raz na pół roku dobrze jest zakonserwować granit impregnatem – podpowiadają kamieniarze z firmy Lastrico w Policach. – Taki środek można kupić w sklepach z chemią, zakładach kamieniarskich, ale też w sklepach internetowych. Trzeba go nanieść na umyty i wysuszony kamień.
Jak założyć Miejsce Pamięci w serwisie Odeszli.pl? (instrukcja tutaj )
Musimy przy tym pamiętać, żeby – z powodu budowy granitu – nie stosować żadnych środków natłuszczających, bo wtedy powierzchnia pomnika straci naturalny blask.
Ważne jest też, aby płytę granitową rzeczywiście czyścić stosunkowo często, co najmniej raz w miesiącu. Jeśli już musimy stosować chemię – bo np. kamień porosły glony i inna roślinność, pomnik jest bardzo zabrudzony błotem oraz woskiem po wypalonych świecach i zniczach – to tylko taką specjalnie przeznaczoną do powierzchni kamiennych. – Po takim myciu trzeba zawsze mocno spłukać nagrobek wodą i wypolerować miękką gąbką lub szmatką – radzą kamieniarze. – Ale też bardzo ostrożnie, żeby nie porysować powierzchni.
Marmur – głównie z powodu ceny – nie jest powszechnie stosowany na polskich cmentarzach. – Ale jest rzadko spotykany też dlatego, że w naszym klimacie ciężko ten kamień utrzymać w dobrym stanie – usłyszeliśmy w Lastrico. – Marmur się zwyczajnie u nas na pomnik nie nadaje.
Jeśli jednak ktoś opiekuje się takim właśnie nagrobkiem, niech najlepiej do jego pielęgnacji zastosuje jedynie ciepłą wodę, którą następnie dokładnie usunie za pomocą miękkiej szmatki.
Tak, jak przy pomniku granitowym, o nagrobek marmurowy należy dbać systematycznie i czyścić dość często. Wtedy długo będzie wyglądał, jak nowy. Jednak trzeba przy tym pamiętać, aby unikać preparatów zawierających kwasy oraz wybielacze. – Nawet woda z sokiem z cytryny może tu zaszkodzić – ostrzegają kamieniarze. – Powierzchnia pomnika marmurowego szybciej niż normalnie straci swój naturalny blask.
Jak napisać wspomnienie w Miejscu Pamięci na Odeszli.pl? (czytaj tutaj )
Gdy jednak ciepła woda nie wystarcza, kamieniarze radzą wybierać produkty specjalnie dedykowane do czyszczenia marmuru: takie preparaty usuną brud, ale nie przebarwią kamienia.
Lastryko - mieszanina cementu, grysu, wody oraz barwnika – było w Polsce przez lata najpopularniejszym materiałem wykorzystywanym do budowy nagrobków. Decydującym argumentem przy jego wyborze okazywała się przede wszystkim cena – znacznie niższa od cen granitu lub marmuru.
Niestety, niechcianą cechą lastryka jest jego dość duża porowatość – na takich nagrobkach istnieją wprost wymarzone warunki do rozwoju pleśni i innych grzybów oraz do porastania mchem i brudem. A to szybko psuje wygląd pomnika. Dlatego w jego utrzymanie trzeba włożyć zdecydowanie więcej pracy niż przy czyszczeniu nagrobków z innych materiałów.
Na szczęście pomnik z lastryka jest dużo bardziej odporny na zarysowania od pomników z granitu i marmuru, dlatego – po obfitym spłukaniu ciepłą wodą – można go myć szczotką z twardszym włosiem. A po wypłukaniu i wysuszeniu można nanieść odrobinę oleju roślinnego lub delikatnie nawoskować – wszystko po to, aby uszczelnić pory i zabezpieczyć płytę przed wilgocią i brudem.
Co jednak robić przy dużych zabrudzeniach? – Jedyne, co możemy naprawdę polecić to dać taki nagrobek do wyszlifowania – mówią w Lastrico. – Chociaż pielęgnacja pomników z lastryka jest w ogóle trudna, dlatego od jakiegoś czasu ludzie przychodzą do nas, aby takie pomniki raczej wymienić, niż je konserwować.
Tu lista jest długa a kamieniarze są zgodni: - Nie stosujmy żadnej „ostrej" chemii – mówią.
Wystrzegać się należy m.in. takich preparatów, jak zmywacze do paznokci, benzyna ekstrakcyjna, rozcieńczalniki, terpentyna, środki do czyszczenia toalet a nawet ocet, piasek i sól. Wszystkie one niszczą warstwę ochronną kamiennych pomników. – Tak samo jest z ostrymi narzędziami, jak druciane szczotki i noże – ostrzegają w zakładach kamieniarskich. – Zamiast nich lepiej używać gąbek, a do usuwania wosku po pękniętych zniczach – drewnianych łopatek.