Gdy odchodzi bliska osoba, od razu trzeba zająć się jej pochówkiem. Czas na przeżywanie żałoby przychodzi później. O czym trzeba pamiętać i co jest niezbędne do pochówku?
Najważniejszymi dokumentami, o które musimy zadbać w przypadku śmierci bliskiej osoby są krata zgonu i akt zgonu. Trzeba też będzie znaleźć dowód osobisty zmarłego.
Karta zgonu
Karta zgonu wystawiana jest przez lekarza. Jeśli śmierć nastąpiła w szpitalu, będzie to lekarz prowadzący oddział, na którym zmarły przebywała. Jeżeli zgon nastąpił w domu, należy wezwać:
- lekarza rodzinnego – w dni powszednie w godzinach pracy przychodni;
- lekarza pogotowia ratunkowego – po godzinie 18. i w dni wolne od pracy.
Karta zgonu wydawana jest bezpłatnie w jednym egzemplarzu i jest podstawą do wystawienia aktu zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego. Ponieważ jest to dokument ważny, warto zrobić jego kopię. Jeżeli istnieje konieczność przeprowadzenia sekcji zwłok, ciało zostaje przetransportowane do Zakładu Medycyny Sądowej. Po przeprowadzeniu sekcji, co może potrwać kilka dni, Zakład wystawia kartę zgonu na podstawie dokumentu tożsamości osoby zmarłej (z numerem PESEL) oraz po przedłożeniu zezwolenia prokuratury na odbiór zwłok. Szczegółowe warunki odbioru karty zgonu i odbioru ciała oraz uiszczenia opłat za ich przechowanie ustalają poszczególne zakłady. Informacje na ten temat najlepiej uzyskać po informacji o konieczności przeprowadzenia sekcji zwłok.
Mając kartę zgonu, należy skontaktować się z zakładem pogrzebowym, który przewiezie ciało do kostnicy (miejskiej albo własnej).
Akt zgonu
Akt zgonu sporządza Urząd Stanu Cywilnego właściwy dla miejsca, w którym nastąpiła śmierć, w oparciu o kartę zgonu wystawioną przez lekarza. Zezwolenie prokuratora na pochowanie zwłok jest potrzebne w przypadkach śmierci nagłej (np. w wyniku wypadku) bez obecności lekarza (w domu) lub bez możliwości ustalenia przyczyny zgonu. Prokurator sporządza oddzielne pismo lub umieszcza stosowną adnotację w karcie zgonu. Zgon należy zgłosić w Urzędzie Stanu Cywilnego w ciągu trzech dni od śmierci. Gdy zgon nastąpił wskutek choroby zakaźnej, zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od śmierci.
Do zgłoszenia zgonu zobowiązani są w kolejności:
- małżonek lub dzieci zmarłego,
- najbliżsi krewni lub powinowaci,
- osoby mieszkające w lokalu, w którym nastąpił zgon,
- osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały,
- administrator domu, w którym nastąpił zgon.
W sytuacji, gdy zgon nastąpił w szpitalu lub w innym zakładzie – np. hospicjum, domu pomocy społecznej – do zgłoszenia zobowiązana jest placówka. Należy sprawdzić, czy wywiązała się z tego zadania.
Do sporządzenia aktu zgonu można upoważnić zakład pogrzebowy. Oprócz karty zgonu do uzyskania aktu zgonu konieczne jest przedstawienie dowodu osobistego zmarłego. Na życzenie dowód osobisty zmarłego po jego unieważnieniu (odcięciu narożnika) można zachować.
W przypadku braku dowodu osobistego zmarłego, osoba sporządzająca akt składa w USC stosowne oświadczenie zawierające dane zmarłego.
Do zgłoszenia śmierci i uzyskania aktu zgonu potrzebne są:
- karta zgonu wystawiona przez lekarza stwierdzającego zgon,
- dowód osobisty osoby zmarłej, dotyczy to też sytuacji śmierci dziecka, któremu wyrobiony został już dowód osobisty,
- po śmierci dziecka, gdy nie miało ono jeszcze dowodu osobistego – odpis aktu urodzenia.
Skrócony odpis aktu zgonu wydawany jest bezpłatnie w trzech egzemplarzach.
Następne odpisy wydawane są odpłatnie: 22 zł za odpis skrócony, 33 zł za odpis zupełny. Odpisy zupełne potrzebne są jedynie na życzenie sądu, notariusza lub innego organu czy urzędu.
Jeśli do zgonu doszło za granicą i nie został on tam zarejestrowany, można zarejestrować go w Polsce.
Uwaga! Należy sprawdzać, czy dane w karcie zgonu, akcie zgonu oraz odpisach są zgodne z prawdą.
Formalności pogrzebowe - co jest potrzebne?
Odpis aktu zgonu jest potrzebny m.in. do załatwienia formalności pogrzebowych oraz postępowania spadkowego. W praktyce jeden odpis pozostawia się w zakładzie pogrzebowym, celem rozliczenia zasiłku pogrzebowego w ZUS. Niektóre kancelarie cmentarne zachowują jeden odpis. Następny bywa potrzebny w przypadku kremacji.
Formalności związane z pogrzebem i wypłatą zasiłku pogrzebowego z zasady załatwiane są przez zakład pogrzebowy. Przy organizacji pogrzebu podpisuje się odpowiednie upoważnienie. Należy ustalić z pracownikiem zakładu datę, miejsce pochówku, szczegóły nabożeństwa żałobnego, wybór trumny.
Jakich dokumentów wymaga zakład pogrzebowy?
Zakład pogrzebowy zwykle wymaga:
- karty zgonu,
- dowodu osobistego osoby zmarłej,
- zaświadczenia z zakładu pracy o zatrudnieniu (potrzebny jest NIP i PESEL zmarłego) lub ostatniego odcinka renty lub emerytury.
Jeśli spraw nie załatwia zakład pogrzebowy, do zgodnego z meldunkiem osoby zmarłej oddziału ZUS/KRUS należy zanieść następujące dokumenty:
- wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego
- skrócony odpis aktu zgonu,
- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu (warto je skserować i zachować kopie),
- dokumenty świadczące o pokrewieństwie lub powinowactwie (skrócone odpisy aktów urodzenia, małżeństwa i zgonu lub dowody osobiste),
- zaświadczenie płatnika składek (czyli najczęściej pracodawcy), jeśli nasz bliski w dniu śmierci podlegał ubezpieczeniu rentowemu. Od 1 marca 2011 roku wysokość zasiłku pogrzebowego to 4 tys. zł.
Taki wniosek należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci.
