Zachowek to nic innego, jak prawo do otrzymania określonej kwoty, przysługującej najbliższym osoby zmarłej. Należy im się w kilku przypadkach: np. kiedy zostali pominięci w testamencie, albo kiedy zmarły mimo, iż nie zostawił testamentu rozdał cały majątek jeszcze za swojego życia.
Prawo do zachowku jest zapisane w art. 991. kodeksu cywilnego. Mogą się o niego ubiegać:
- dzieci osoby zmarłej – a jeżeli ci nie żyją, albo zostali wydziedziczeni – wnuki, prawnuki itd.;
- małżonek – wtedy, kiedy para nie miała orzeczonej przez sąd separacji lub rozwodu;
- rodzice – w przypadku, gdy zmarły nie miał zstępnych (czyli dzieci, wnuków itd.).
Wynika z tego, że o zachowek może się np. ubiegać dziecko, które zostało pominięte w testamencie rodzica, albo najbliżsi osoby, która majątek – np. dom – darowała innym osobom bądź zapisała organizacji pozarządowej.
O zachowek mogą wystąpić również ci, którzy co prawda w testamencie wymienieni byli, ale spadkodawca zapisał im majątek mniejszy, niż wynikałoby to z przysługującego im prawa (czyli np., kiedy w testamencie zapisano dziecku dobra warte 20 tys. zł, ale z kodeksu cywilnego wynika, że należy mu się 200 tys. zł)
Wszyscy uprawnieni do zachowku należą do tzw. zerowej grupy podatkowej, która jest zwolniona z podatku od otrzymanego spadku. Zwolnienie z podatku przysługuje również tym, którzy dostaną zachowek. Aby jednak z takiego zwolnienia skorzystać, fakt otrzymania zachowku należy zgłosić w urzędzie skarbowym na specjalnym druku SD-Z2. – Osoby, które otrzymają zachowek, na zgłoszenie mają sześć miesięcy od daty otrzymania zachowku i termin ten jest nieprzekraczalny – mówi adwokat Katarzyna Pluta.
Co się stanie, jeśli nie dokona się zgłoszenia w przewidzianym terminie? - Wtedy od taka osoba jest niejako klasyfikowana przez urząd do pierwszej grupy podatkowej i rozliczyć się z fiskusem będzie musiała – ostrzega Katarzyna Pluta.
Wyjątkiem jest tu sytuacja gdy kwota otrzymanego zachowku jest mniejsza niż 9637 zł, gdyż jest to kwota wolna od podatku.
W pozostałych przypadkach wysokość podatku od zachowku będzie taka sama jak wysokość podatku od spadku. Ile to będzie? Jeśli kwota zachowku nie przekracza 10 278 zł to podatek wynosi 3%. Jest kwota ta jest większa niż 10 278 zł a mniejsza niż 20 556 zł to podatek wynosi 308, 30 zł i 5% od nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł. Jeśli natomiast kwota zachowku przekracza kwotę 20 556 zł to podatek wynosi 822, 20 zł i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
