Tuż przed pogrzebem ciało osoby zmarłej jest - zgodnie z rytuałem muzułmańskim, wyznaczającym kolejność dla poszczególnych części ciała – obmywane. Później zmarły jest zawijany w całun: mężczyźni w trzy warstwy, a kobiety w pięć. Tak przygotowane ciało jest perfumowane i układane w grobie. Zawsze na prawym boku i zawsze twarzą zwróconą w kierunku Al-Ka’by w Mekce w Arabii Saudyjskiej – najważniejszej świątyni w świecie islamskim.
Imam - muzułmański przywódca religijny - wraz z uczestniczącą w pogrzebie rodziną, bliskimi i znajomymi, wykonuje za zmarłego tzw. modlitwę pogrzebową. Staje wtedy naprzeciwko trumny ze zmarłym, kierując się w stronę Al-Ka’by. Jeśli zmarłym jest mężczyzna, to stoi on przy jego głowie, a jeśli kobieta, to pośrodku trumny z ciałem. Muzułmanie i muzułmanki zebrani na cmentarzu recytują z nim fragmenty Koranu oraz wypowiadają prośby w intencji zmarłego.
W wielu krajach podczas pogrzebu na cmentarz nie wchodzą kobiety, w Polsce nie jest to praktykowane. Nie ma też zakazu wstępu innowierców, każdy może wejść pod warunkiem zachowania szacunku zmarłym. - Szacunek należy się wszystkim zmarłym, bez względu na to, jaką religię wyznają, ponieważ sami chcielibyśmy, by tak był traktowany nasz grób - podkreśla imam mufti Janusz Aleksandrowicz z Muzułmańskiego Związku Religijnego w Polsce.
Troska o cmentarze jest obowiązkiem wiernych. Nekropolie powinny być czyste i zadbane, chociaż skromne. Wszystko dlatego, że w islamie niechętnie widziane jest przesadne dekorowanie nagrobków: wystarczy tablica – stella, wskazująca, że w tym miejscu złożone zostało ciało zmarłego. Na stelli zamieszcza się tekst krótkiej modlitwy po arabsku, a po polsku - imię i nazwisko oraz datę urodzenia i śmierci zmarłego. Dawniej polscy Tatarzy (którzy są muzułmanami) ustawiali na grobie dwa kamienie – duży u głowy, drugi w nogach a wokół układali małe kamienie w trzech warstwach. Na starych cmentarzach muzułmańskich w Polsce na nagrobkach znaleźć też można symbol półksiężyca. Jednak obecnie ta tradycja jest rzadko praktykowana.
Kwiaty i wieńce można składać na grobie zmarłych, dlatego, że jest to zgodne z tym, co robił Prorok, który na grobach składał liście palmowe. Za to niechętnie widziane jest palenie zniczy, a to dlatego, że symbolizuje coś przemijającego i kojarzy się z ogniem piekielnym, którego pragniemy uniknąć. Z modlitw zalecana jest recytacja sury Jasin oraz Almulk.
Uznawane są wyłącznie pochówki ziemne, nie praktykuje się rozsypywania prochów zmarłego czy umieszczania ich w urnach, gdyż w islamie jest całkowity zakaz kremacji.
Nie ma w islamie święta zmarłych, ale bardzo zalecane jest odwiedzanie cmentarzy, co ma wzbudzać do refleksji na temat śmierci i życia ostatecznego.
Cmentarz jest miejscem, w którym wspomina się śmierć i zmarłych przodków, dlatego nie należy zachowywać się niestosownie, na przykład nie wypada się głośno zachowywać czy śmiać. Nie należy pozostawiać nieporządku czy zakłócać ciszy, niewskazane jest stanie czy siedzenie na grobie bądź przechodzenie przez niego.
Na grobie nie wolno siadać ani stawać. Na cmentarz nie wolno wprowadzać zwierząt. Cmentarz nie powinien być też traktowany jako skrót drogi.
W islamie nie ma wyznaczonych dni do odwiedzania zmarłych. Można każdego dnia przyjść i odwiedzić bliskich, by się pomodlić, ewentualnie uporządkować otoczenie grobu.
(Tekst powstał m.in. w oparciu o poradnik „Godność nie umiera. Jak zachowywać się na cmentarzach różnych wyznań i tradycji", wydany przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.)
