Wstecz

Powstanie warszawskie. W hołdzie cywilnym ofiarom na Woli stanęła Izba Pamięci

Poświęcona cywilnym ofiarom powstania warszawskiego Izba Pamięci stanęła w 2002 roku w pobliżu Cmentarza Powstańców Warszawy na stołecznej Woli.

gOtwarcie w Warszawie pawilonu upamitniajcego ofiary ludnoci cywilnej z czasu powstania warszawskiego
Fot. Kuba Atys / Agencja Wyborcza.pl

Powiązane artykuły

Otoczona parkową zielenią Izba Pamięci stanęła przy ul. Wolskiej na skraju parku sąsiadującego z Cmentarzem Powstańców Warszawy . To parterowy obiekt składający się z dwóch budynków. Gmach większy skrywa dwa pomieszczenia - blisko 200-metrową Salę Świadectw oraz mniejszą Salę Historii. Sala Świadectw jest otoczona hallem nazwanym Ścieżką Wyciszenia i masywnymi, betonowymi ścianami. Przykrywa ją sklepienie położone na słupach. Światło dzienne wpada do środka przez 96 otworów, a umieszczone w nich szkło daje niezwykłe efekty wizualne. Docelowo znajdzie się tu multimedialna instalacja autorstwa Krzysztofa Wodiczki, mieszkającego w USA artysty wizualnego, wykładowcy Harvard Graduate School of Design.

W Sali Historii, na inauguracji, zorganizowano wystawę stałą prezentującą dzieje Cmentarza Powstańców Warszawy oraz działalność opiekującego się nim Społecznego Komitetu. Eksponowano m.in. fotografie stolicy wykonane po zakończeniu walk w 1944 r., skany dokumentów i wycinków prasowych ze zbiorów Muzeum Warszawy, skany księgi pochowanych na Cmentarzu Powstańców Warszawy, rzeźba „Leżący" autorstwa prof. Gustawa Zemły, będąca szkicem do pomnika Polegli Niepokonani 1939-45 odsłoniętego na nekropolii w 1973 roku.

Chcesz wspomnieć bliskich? Załóż miejsce pamięci

Drugi, mniejszy budynek – stojący od strony ul. Wolskiej i oddzielony od pierwszego dziedzińcem z ogrodem zaprojektowanym przez biuro RS Architektura Krajobrazu – przeznaczono na punkt informacyjny z księgarnią Muzeum Warszawy, kawiarnię, toalety, pokój dla matki z dzieckiem.

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstania Warszawskiego Fot. Jacek Marczewski / Agencja Wyborcza.pl

Wokół Izby stoi Mur Pamięci – siedem ścian, do których przymocowano mosiężne tabliczki z nazwiskami ponad 62 tys. już zidentyfikowanych cywilnych ofiar powstania. Sąsiaduje z nimi ok. 30 tys. tabliczek pustych, na których z czasem mają się znaleźć następne nazwiska poległych. W sumie tabliczek jest na murze 93 240.

Projekt kompleksu, który powstał w pracowni Bujnowski Architekci, został wyłoniony w konkursie w 2015 roku. Umowę na budowę podpisano pięć lat później, a kamień węgielny wmurowano w lipcu 2021 roku. Inwestycja kosztowała 23 mln zł, została sfinansowana z budżetu Warszawy. Pomysł wyszedł od Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy i jego przewodniczącej, weteranki powstania Wandy Traczyk-Stawskiej ps. „Pączek" .

Jak napisać wspomnienie w Miejscu Pamięci na Odeszli.pl? (czytaj tutaj )

Lokalizacja Izby Pamięci w sąsiedztwie Cmentarza Powstańców Warszawy nie jest przypadkowa – ta nekropolia to największy wojenny cmentarz w stolicy Polski: w 177 zbiorowych mogiłach oraz kurhanie spoczywają prochy prawie 105 tys. osób. W przeważającej większości – ponad 90 tysięcy – to cywilne ofiary powstania, które zginęły w czasie walk w sierpniu i wrześniu 1944 r., oraz w masowych egzekucjach dokonanych przez Niemców, m.in. podczas Rzezi Woli.

Otwarcie obiektu było w 2022 roku ostatnim wydarzeniem obchodów 78. rocznicy powstania warszawskiego. Odbyło się 2 października, w rocznicę kapitulacji powstania, która od 2015 roku jest Dniem Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy. – Tu leży ponad 104 tys. osób – przypomniała Wanda Traczyk-Stawska. – Ich głosem ma być ten cmentarz i ta Izba Pamięci. Ona ma wołać na cały świat: „Nigdy więcej wojny!".

Pawilony Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstanców Warszawy Fot. Jacek Marczewski / Agencja Wyborcza.pl

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy stała się nowym oddziałem Muzeum Warszawy. Jest otwarta od wtorku do niedzieli w godz. 12-18. Wstęp jest wolny.