Koszt zwykłego pogrzebu w Polsce to obecnie minimum 8-10 tys. zł. W dużych miastach te koszty są zazwyczaj wyższe. Zasiłek pogrzebowy z ZUS miał zostać podniesiony do wysokości 7 tys. zł już w przyszłym roku. Tak się jednak nie stanie, podwyżkę odroczono ze względu na powódź. "Aktualnie proponowanym terminem wejścia w życie ustawy jest dzień 1 stycznia 2026 r." – poinformowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Jednak już teraz niektórzy mogą otrzymać dodatkowe pieniądze na zorganizowanie pogrzebu. Komu należy się takie wsparcie? Jak załatwić niezbędne formalności?
Zasiłek celowy
Zasiłek celowy to jedno ze świadczeń oferowanych przez ośrodki pomocy społecznej. Przyznaje się go na zaspokojenie "niezbędnej potrzeby życiowej", np. na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, drobnych remontów, a także właśnie na pokrycie kosztów pogrzebu.
Bardzo ważnym kryterium przyznania tego zasiłku jest dochód. Świadczenie to przyznawane jest przede wszystkim osobom, które nie przekraczają określonych progów dochodowych. W 2024 r. kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 776 zł, a dla osoby w rodzinie 600 zł. Od 1 stycznia 2025 r. kryteria dochodowe będą wyższe, wyniosą odpowiednio: 1010 zł i 823 zł. Wysokość samego zasiłku nie jest określona, zależy od konkretnej sytuacji.
Wszystkie formalności załatwia się w ośrodku pomocy społecznej. Na terenie Wrocławia działa to, np. tak że należy zgłosić się do pracownika socjalnego jednego z Zespołów Terenowej Pracy Socjalnej działających na terenie miasta. Konieczne będą dokumenty poświadczające wysokość osiąganego dochodu oraz dokument tożsamości.
Pracownik socjalny przeprowadzi wywiad środowiskowy, by dokładnie poznać sytuację konkretnej osoby. Na decyzję o tym, czy zasiłek zostanie przyznany, we Wrocławiu czeka się do 30 dni. Od niekorzystnej decyzji można się odwołać do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.
W uzasadnionych przypadkach, pomimo przekroczenia kryterium dochodowego, może być przyznany specjalny zasiłek celowy lub zasiłek celowy zwrotny.
Latem pojawiły się informacje o tym, że w projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw znalazły się zmiany dotyczące specjalnego zasiłku celowego. Projekt zmian przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, mowa w nim m.in. o zasiłku celowym w wysokości 2 tys. zł na zorganizowanie pogrzebu.
Zasiłek miałby być przeznaczony na pokrycie kosztów pogrzebu dla osoby, która sfinansowała wydatki, w sytuacji gdy po zmarłym nie przysługiwał zasiłek pogrzebowy z ZUS, lub gdy osoba finansująca pogrzeb, będąca uprawnioną do zasiłku pogrzebowego, poniosła nadzwyczajne, trudne do przewidzenia koszty, przekraczające kwotę zasiłku pogrzebowego, takie jak np. konieczność sprowadzenia ciała gdzieś z daleka.
Opiniując projekt, minister finansów stanął na stanowisku, że wprowadzenie zasiłku celowego z pomocy społecznej z tytułu zdarzenia jakim jest pogrzeb, "nie znajduje uzasadnienia ze względu na obciążenie dodatkowymi kosztami jednostek samorządu terytorialnego". Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z pomysłu nie zrezygnowało, jednak zmiana, podobnie jak wzrost wysokości zasiłku pogrzebowego, wprowadzona mogłaby zostać dopiero od 1 stycznia 2026 roku.
Zasiłki z pracy, pogrzeb na raty i inne możliwości
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych to specjalny fundusz, który pracodawcy tworzą, aby wspierać swoich pracowników, obecnych oraz byłych, emerytów, rencistów. Zgodnie z przepisami pracodawca może zdecydować, że o wsparcie z tego funduszu mogą się ubiegać też np. osoby na umowach cywilnoprawnych. Zadaniem funduszu jest finansowanie różnorodnych form pomocy socjalnej. Zgodnie z przepisami prawa pracy, zakład zatrudniający co najmniej 50 osób musi utworzyć taki fundusz. Jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników, musi utworzyć fundusz, o ile z takim wnioskiem wystąpi zakładowa organizacja związkowa.
Jedną z form wsparcia oferowanych przez ZFŚS jest często właśnie zasiłek pogrzebowy. Bywa wyższy niż ten z ZUS. – Jestem jedynaczką, a moja mama zmarła dawno temu. Po śmierci taty, kilka miesięcy temu, dostałam z pracy zasiłek pogrzebowy w wysokości 5 tys. zł. Tylko dlatego nie musiałam brać pożyczki na pochowanie taty – opowiada Agata z Bielska-Białej.
"Głos Seniora" pisze, że coraz bardziej popularne są także fundusze pogrzebowe, które pozwalają na zebranie środków na pokrycie kosztów pogrzebu. – Rodzina i przyjaciele często są gotowi wesprzeć w trudnym momencie, a takie inicjatywy mogą okazać się bardzo pomocne – podpowiada "Głos Seniora".
Można poszukać wsparcia u organizacji pozarządowych. Takie wsparcie oferują czasami np. organizacje pomagające chorym oraz ich rodzinom. Ale nie tylko. – Jesteśmy pierwszą fundacją w Polsce, która zapewnia pomoc oraz wsparcie finansowe w zakresie repatriacji i pochówku osób zmarłych. Zdajemy sobie sprawę, jak trudna jest utrata bliskiej osoby, zwłaszcza jeśli straciła ona życie daleko od domu. Dlatego zapewniamy niezbędną pomoc od strony finansowej, organizacyjnej oraz prawnej w zakresie transportu osób zmarłych do kraju ich pochodzenia – czytamy na stronie Fundacji Glory.
Można także rozłożyć płatność za pogrzeb na raty. Taką możliwość oferują niektóre zakłady pogrzebowe. Z pierwszą ratą można poczekać nawet do 60 dni od podpisania umowy. Program realizowany jest w partnerstwie z bankami oraz pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.
