W pierwszych dniach listopada na wielu nekropoliach odbędą się kwesty na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków. W Łodzi dzięki zbiórce odnowiono np. grób aktora Iry Aldridge'a, pierwszego czarnoskórego tragika szekspirowskiego.
Cmentarz Powązkowski został założony 4 listopada 1790 roku, jest tutaj około 70 tys. nagrobków. Na tej najbardziej znanej warszawskiej nekropolii pochowano m.in. Ninę Andrycz, Aleksandra Bardiniego, Hankę Bielicką, Wiesława Gołasa, Gustawa Holoubka, Kalinę Jędrusik czy Aleksandrę Śląską.
Pierwsza kwesta na tym pięknym cmentarzu odbyła się w 1975 roku z inicjatywy Jerzego Waldorffa. Od tego czasu co roku na najstarszej warszawskiej nekropolii pojawiają się z puszkami dziennikarze, publicyści, aktorzy, harcerze, politycy, a także warszawska młodzież. Co roku spotkać można tutaj Maję Komorowską, która kwestuje nieprzerwanie od 50 lat i – jak informował w 2024 roku Urząd Miasta st. Warszawy – tylko raz praca nad filmem poza Polską uniemożliwiła jej udział w zbiórce. Oprócz Mai Komorowskiej w kwestach biorą udział inni wielcy artyści, jak Magdalena Zawadzka, Emilia Krakowska, Artur Barciś czy Olgierd Łukaszewicz.
Fot. Dawid Żuchowicz / Agencja Wyborcza.plTradycja kwestowania na Starych Powązkach trafiła nawet na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. O tej niezwykłej akcji opowiada film "Niematerialna Warszawa" wyprodukowany przez Dom Spotkań z Historią. Liczba osób, które kiedykolwiek kwestowały, to około 800. W marcu 2024 roku zidentyfikowano ponad 60 żyjących kwestarzy, którzy w wydarzeniu brali udział co najmniej 25 razy!
Przez ponad 50 lat działalności Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa i dzięki hojności warszawiaków udało się uratować ponad 1,7 tys. zabytkowych kwater, pomników i grobowców. Tylko w 2024 roku odnowiono 14 zabytków, na ten rok zaplanowano prace przy kolejnych 10, zlokalizowanych w najstarszej części cmentarza.
– To jedna z pięciu najbardziej udanych kwest na Starych Powązkach. Przyniosła 255 tys. zł. W przeszłości tylko dwa razy osiągnęliśmy wynik około 280 tys. zł i dwa razy około 250 tys. zł – mówił "Wyborczej" po zeszłorocznej kweście na cmentarzu Marcin Święcicki, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa.
Po raz pierwszy pieniądze można było wpłacać BLIKIEM. Zbiórka została zorganizowana także na portalu www.siepomaga.pl, udało się zebrać w ten sposób niespełna 18 tys. zł.
Nie tylko warszawiacy ratują swoje cmentarze. Takich kwest są w Polsce już dziesiątki.
Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa to stowarzyszenie zarejestrowane w listopadzie 1981 w Krakowie, powstałe z inicjatywy krakowskich środowisk twórczych. Organizuje m.in. zbiórkę na rzecz odbudowy zabytkowych nagrobków na cmentarzu Rakowickim. Od lat wśród kwestujących pojawia się Anna Dymna. 1 listopada odbędzie się już 45. kwesta. Potrwa od 8 rano do zmroku.
Otwarty w styczniu 1803 roku Cmentarz Rakowicki jest najstarszą wciąż czynną krakowską nekropolią. Spoczywa tu wielu wybitnych Polaków, m.in. Jan Matejko, Helena Modrzejewska, Piotr Skrzynecki, Jerzy Bińczycki, Marek Grechuta, Wisława Szymborska.
Na niektórych cmentarzach w Polsce, m.in. w Krakowie i Warszawie, spotkać też będzie można Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich zbierających pieniądze na renowację grobów na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Już po raz 25. wolontariusze będą kwestować na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków na cmentarzach w Kaliszu. Celem tegorocznej zbiórki jest renowacja grobu Rocha Biernackiego, weterana powstania styczniowego. Kwestujący pojawią się 1 listopada tradycyjnie na dwóch cmentarzach: komunalnym przy ul. Poznańskiej (od 8.00 do 16.00) oraz rzymskokatolickim przy ul. Górnośląskiej (w godzinach 8.00-12.00 i 13.30-17.00).
Po raz 16. Komitet Wsparcia Renowacji Konińskich Nekropolii, utworzony w ramach Towarzystwa Przyjaciół Konina, organizuje zbiórkę pieniędzy na renowację zabytkowych nagrobków o wartościach artystycznych bądź upamiętniających osoby ważne dla miasta i regionu. Pieniądze do puszki będzie można wrzucić na nekropolii przy ul. Kolskiej 1 listopada od 8.30 do 15.30.
Stowarzyszenie WeRwA z Chełma organizuje kwestę na rzecz odnowienia zabytkowych nagrobków na cmentarzu parafialnym przy ul. Lwowskiej. Poszukiwani są wolontariusze. "Zapraszamy do kontaktu chętne osoby, które zechcą poświęcić godzinę i wejść w rolę kwestarzy. Na zgłoszenia czekamy pod numerami telefonów 502 342 117 i 798 656 417" – prosi o wsparcie stowarzyszenie.
Kwesta odbędzie się 1 i 2 listopada w godzinach 9.00-16.00 na obu chełmskich cmentarzach: komunalnym i katolickim. Za środki zebrane podczas poprzednich kwest zostaną odnowione nagrobki Juliana Butryma i Sebastiana Czaplica. Prace przy pierwszym nagrobku zostaną ukończone w tym miesiącu, drugi nagrobek będzie gotowy wiosną.
Już od 31 lat organizowane są kwesty na rzecz ratowania zabytków Starego Cmentarza – najstarszej istniejącej łódzkiej nekropolii. Motorem napędowym akcji jest Towarzystwo Opieki nad Starym Cmentarzem. Za zebrane pieniądze udało się odnowić np. grób aktora Iry Aldridge'a, pierwszego czarnoskórego tragika szekspirowskiego, wybitnego XIX-wiecznego aktora, który przyjechał do Łodzi na międzynarodowe tournée i tutaj zmarł. Pochowano go na ewangelicko-augsburskiej części nekropolii.
Od 1995 roku podczas łódzkich kwest udało się zebrać około 2 miliony złotych. Dzięki tym datkom odrestaurowano już ponad 200 nagrobków na Starym Cmentarzu w Łodzi. W tym roku organizatorzy założyli także zbiórkę na portalu zrzutka.pl
Także w Żyradowie na cmentarzu parafialnym odbędzie się coroczna kwesta na rzecz renowacji najstarszych i najbardziej wartościowych nagrobków. Takie wydarzenia są organizowane od 2007 roku przez Fundację Fabryka Feniksa, we współpracy z Parafią Matki Bożej Pocieszenia oraz prezydentem miasta. W tym roku zaangażowało się blisko pół setki wolontariuszy. Kwestować będą od 8.00 do 16.00.
W Zakopanem odbędzie się już 33. kwesta na rzecz ratowania zabytkowych grobów. Szczególnej troski wymagają nagrobki zabytkowego Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku, na którym pochowano m.in. Kornela Makuszyńskiego. Organizatorem jest Towarzystwo Opieki nad Zabytkami – Oddział Podhalański im. Stanisława Witkiewicza. W poprzednich latach udało się odnowić między innymi nagrobek Władysława Hasiora, Józefa i Zofii Fedorowiczów oraz Józefy z Morawskich Sołtysowej. W Zakopanem kwesta odbywa się tradycyjnie 1 listopada. Godzin tegorocznej kwesty jeszcze nie podano.
Fot. Marek Podmokły / Agencja Wyborcza.plTowarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy także organizuje kolejną edycję kwesty na rzecz renowacji zabytkowych nagrobków na tutejszych cmentarzach. W akcji co roku biorą udział znane osoby z miasta, takie jak prezydent miasta, dziennikarze, artyści, urzędnicy oraz lokalni działacze społeczni. W ubiegłych latach fundusze zbierane podczas kwesty były przeznaczane na odnowę historycznych grobów zasłużonych bydgoszczan.
Zbiórka odbędzie się na trzech cmentarzach: Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej (1 i 2 listopada w godzinach 10.00-16.00), komunalnym przy ul. Wiślanej (1 i 2 listopada od 10.00 do 16.00), Nowofarnym przy ul. Artyleryjskiej (31 października w godzinach 15.00-19.00 oraz 2 listopada w godzinach 10.00-16.00).
Kilkanaście lat temu Towarzystwo Naukowe Żywieckie, Muzeum Miejskie w Żywcu oraz uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika pod hasłem "Przywróćmy pamięć…" zorganizowali inwentaryzację cmentarza i kościoła Świętego Marka w Żywcu. W trakcie tych prac pojawiła się inicjatywa, by dokonać renowacji najstarszych zabytków.
Pierwsza kwesta odbyła się w 2010 roku na cmentarzu Przemienienia Pańskiego oraz na nekropolii w Żywcu-Zabłociu. W zeszłym roku na żywieckich nekropoliach udało się zebrać 14 629 zł. Zbiórka odbędzie się także w tym roku. – Kwesta zostanie zorganizowana 1 listopada w godzinach 8.00-15.00 – mówi Mariusz Hujdus, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Żywiec.
Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Cmentarza w Pleśnej, który powstał, by chronić krzyże i nagrobki o wyjątkowej wartości historycznej, już od kilku lat organizuje kwestę na tutejszym cmentarzu.Tegoroczna odbędzie się 1 i 2 listopada, godzin na razie nie podano. Udało się zebrać do tej pory około 25 tys. zł. Wyremontowano kilka cennych nagrobków, w tym: Marii Krasuskiej, Józefa Wójcika, rodziny Sroczyńskich.
– Ukończona została także renowacja wyjątkowego dzieła – XIX-wiecznej steli rodziny Kozarskich autorstwa krakowskiego kamieniarza Edwarda Stehlika – informuje Urząd Gminy Pleśna.
Ewa Furtak