Na początku listopada miliony Polaków, jak co roku o tej porze, wyruszą na cmentarze, by odwiedzić groby bliskich. Październik to ostatnia chwila, aby zadbać o znajdujące się pod naszą pieczą miejsca pochówku. Porządki najlepiej zacząć od wyrzucenia starych, zużytych już zniczy, zwiędłych kwiatów oraz wieńców. Uporządkujmy też teren wokół grobu. O tej porze roku zwykle jest tam wiele liści opadłych z okolicznych drzew. Pamiętajmy przy tym, że także na cmentarzach obowiązuje segregacja śmieci.
Wszystkich Świętych 2021. Jak umyć nagrobek z granitu?
Granit – pospolita skała magmowa, w Polsce występująca głównie na Dolnym Śląsku – to materiał bardzo wytrzymały i odporny na ścieranie, ściskanie, oraz na wpływ warunków atmosferycznych. Co ważne, dzięki gładkiej i błyszczącej powierzchni, granit jest też nie tylko przyjemny w dotyku, ale i stosunkowo łatwy w konserwacji. - Z tego kamienia buduje się w Polsce najwięcej nagrobków, a o jego popularności decydują właśnie trwałość oraz łatwość w utrzymaniu – przyznaje Ireneusz Najbor, właściciel firmy Najbor Nagrob z Bielska-Białej.
Okazuje się, że nie trzeba wkładać wiele pracy, by przez długie lata nagrobek z granitu prezentował się efektownie. Do zwykłych porządków wystarczy ciepła woda, do której można dodać trochę płynu do mycia naczyń, oraz miękka szmatka. Jeśli akurat nie mamy płynu do naczyń, możemy dodać do wody kilka kropel octu. Koniecznie trzeba poświęcić chwilę na to, by po myciu spłukać nagrobek wodą i wytrzeć do sucha i wypolerować miękką szmatką.
Podczas czyszczenia powierzchni granitowych nie wolno za to używać ostrych, drucianych szczotek, past ścierających, itd. Nie powinno się też stosować wosków i innych tłustych preparatów, bo potraktowana nimi powierzchnia nagrobka z granitu straci naturalny blask i będzie się szybciej brudzić.
Ważne jest też, aby płytę granitową czyścić stosunkowo często, najlepiej co najmniej raz w miesiącu. Jeśli już musimy stosować chemię – bo np. kamień porosły glony i inna roślinność, pomnik jest bardzo zabrudzony błotem oraz woskiem po wypalonych świecach i zniczach – to tylko taką specjalnie przeznaczoną do powierzchni kamiennych. – Po takim myciu trzeba zawsze mocno spłukać nagrobek wodą i wypolerować miękką gąbką lub szmatką – radzą kamieniarze. – Ale też bardzo ostrożnie, żeby nie porysować powierzchni.
Wszystkich Świętych 2021. Czym wyczyścić pomnik z marmuru?
Marmur jest solidnym i trwałym kamieniem, ale klimat panujący w Polsce sprzyja jego korozji. Dlatego kamieniarze twierdzą, że marmur w zasadzie nie nadaje się na nasze cmentarze, polecają go raczej do wnętrz mieszkań i domów.
Jeżeli jednak już mamy pod swoją opieką nagrobki marmurowe, pamiętajmy, że podczas ich czyszczenia nie wolno stosować szczotek z twardym włosiem oraz środków chemicznych. Do konserwacji marmuru wystarczy ciepła woda. Ten kamień z czasem matowieje, dlatego chcąc, by wykonany z niego pomnik albo płyta nagrobna prezentowały się lepiej, możemy użyć specjalnego, nabłyszczającego wosku. Koniecznie trzeba jednak pamiętać o tym, że w przypadku marmuru nie można używać żadnych kwasów, bo wtedy mogą powstać trudne do usunięcia plamy.
Piaskowiec i lastryko - można skorzystać z gotowych preparatów
Piaskowiec to najpopularniejszy kamień na świecie, stąd używa się go też do produkcji pomników, płyt nagrobnych i elementów ozdobnych, takich jak wazony i donice. Ale piaskowiec, choć bardzo efektowny, jest trudniejszy do utrzymania w czystości, niż chociażby granit. – Ten kamień ma niestety strukturę bardzo łatwo wchłaniającą każdy brud – ocenia Ireneusz Najbor.
Wykonane z piaskowca elementy najlepiej myć ciepłą wodą. A od czasu do czasu można użyć specjalny preparat do konserwacji takiego nagrobka. Pamiętając przy tym, aby za każdym razem używać jedynie miękkiej szmatki albo gąbki. W innym przypadku piaskowiec można bardzo łatwo zarysować.
Bardzo popularne na naszych cmentarzach jest lastryko - materiał powstały z połączenia cementu i małych kamyków. Niestety, jego porowata struktura sprzyja zabrudzeniom. Do czyszczenia umiarkowanie zabrudzonego pomnika wystarczy ciepła woda z płynem do mycia naczyń i miękka szczotka. Lastryko może być także woskowane.
Na rynku dostępnych jest wiele gotowych preparatów przydatnych podczas porządków na cmentarzu. Używając ich trzeba jednak zachować ostrożność, pamiętając o tym, że np. preparat do czyszczenia elementów z granitu nie nada się do usuwania brudu z nagrobka z piaskowca.
Czym usunąć rozlany wosk?
Są jednak sytuacje, kiedy szmatka i ciepła woda mogą nie wystarczyć. Ze względu na porowatą strukturę, nagrobki i płyty z lastryka mogą szybko porosnąć mchem. Niechcianą roślinnością mogą się zresztą pokryć także pomniki wykonane z innych materiałów. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy grób stoi w zacienionej i wilgotnej części cmentarza. W takim przypadku pomóc mogą specjalne, gotowe środki. Ale pamiętajmy przy tym, by stosować jedynie preparaty bezpieczne dla środowiska.
Bardzo często na grobach musimy się zmagać z plamami po zniczach. Jak i czym usunąć rozlany wosk? Najprościej będzie wylać na taką plamę gorącą wodę i spróbować delikatnie usunąć ją drewnianą szpatułką lub łopatką.
By zapobiec powstawaniu większych – i trudniejszych do usunięcia – zabrudzeń, warto na płycie nagrobnej ustawić specjalne podstawki pod znicze, zwłaszcza przed 1 listopada.
W przypadku pojawienia się rdzy, np. na napisach czy elementach ozdobnych, warto wypróbować mieszkankę sody i wody utlenionej. Metalowe litery i inne elementy dekoracyjne na nagrobkach i płytach nagrobnych z czasem śniedzieją. Ratunkiem w takiej sytuacji będzie pasta do metali.
Ubezpiecz grób przed zniszczeniem
Kamieniarze radzą, by poświęcić czas na porządki na cmentarzu kilka razy w roku. Przy tej okazji warto wykonać drobne naprawy, np. zabezpieczyć wszystkie szczeliny w nagrobkach specjalnym preparatem lub klejem do uszczelniania. Woda, która się w nich gromadzi, po każdym deszczu zamarza i przyspiesza niszczenie nagrobka.
W przypadku grobu gruntowego, bez płyty nagrobnej, wybierzmy rośliny łatwe w uprawie, niewymagające częstej pielęgnacji i karłowate, by nie zaczęły z czasem przesłaniać nagrobka. Tutaj sprawdzi się np. bluszcz pospolity.
Niestety, nie wszystkiemu jesteśmy w stanie zapobiec. Co roku na cmentarzach dochodzi do aktów wandalizmu, kradzieży i zniszczeń spowodowanych przez pogodę, np. silny wiatr. Stąd coraz więcej osób decyduje się na zakup specjalnego ubezpieczenia. Otrzymamy odszkodowanie, jeśli np. na grób przewróci się drzewo, wandale ukradną metalowe ozdoby lub wazon. Można ubezpieczyć nie tylko sam nagrobek, ale też elementy otoczenia grobu, takie jak ławeczka, klęcznik czy kostka brukowa.
Wszystkich Świętych 2021. Nie masz czasu? Zleć czyszczenie grobu.
Jeśli ktoś nie ma czasu na uporządkowanie grobu, może taką usługę po prostu zlecić. Na rynku jest wiele firm oferujących całoroczną opiekę nad grobami. W cenie jest m.in. czyszczenie grobów z liści i innych śmieci, porządkowanie otoczenia miejsca spoczynku, dokładne mycie nagrobka, zapalenie znicza, przesłanie mailem zdjęcia przed i po sprzątaniu, by można było zobaczyć, jak usługa została wykonana.
Jedna z takich firm - Katowickie Cmentarze Komunalne - jest gospodarzem Centralnego Cmentarza Komunalnego przy ul. Murckowskiej, cmentarzy komunalnych w Ligocie przy ul. Panewnickiej, w Murckach przy ul. Kołodzieja i Goetla oraz Cmentarza Wojskowego w Brynowie przy ul. Meteorologów. W swojej ofercie ma właśnie całoroczną opiekę nad grobami. Cena zależy od wybranego pakietu oraz od tego, ile razy w ciągu roku grób ma zostać uporządkowany. Przykładowo, za jednorazowe sprzątanie pojedynczego grobu trzeba zapłacić 48 zł.
Warto jednak pamiętać o tym, by sprzątanie grobu zlecić odpowiednio wcześnie, w ostatnich dniach października takie firmy mają mnóstwo pracy i często nie są już w stanie przyjąć wszystkich zamówień.
