Zygmunt Głuszek ps. „Victor”

W 1935 r. rozpoczął naukę w Publicznej Szkole Powszechnej nr 145 przy ul. Weterynaryjnej, po dwóch latach przeniesiony do mieszczącej się w nowym budynku przy ul. Siennickiej 15 Szkoły Powszechnej nr 149. Podczas okupacji kontynuował przerwaną naukę w dawnej szkole powszechnej przeniesionej przez władze niemieckie do budynku zastępczego przy ul. Krypskiej. We wrześniu 1942 r. rozpoczął naukę na tajnych kompletach Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Władysława IV. Od września 1943 r. kontynuował naukę na tajnych kompletach Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego. W antyhitlerowskiej konspiracji był od września 1942 – działał w Szarych Szeregach jako komendant roju „Ziemie Zachodnie”. Podczas Powstania Warszawskiego był komendantem strażnicy, służył w stopniu kaprala. Walczył m.in. w Śródmieściu Południe, na Górnym Czerniakowie, na Saskiej Kępie. Za wykonanie zadania bojowego - przepłynięcie Wisły z meldunkami do oddziałów AK na Pradze i powrót do Śródmieścia – został mianowany podharcmistrzem (w wieku 16 lat był najmłodszym instruktorem Szarych Szeregów) oraz odznaczony Krzyżem Walecznych. Po ogłoszeniu kapitulacji powstania brał udział w utajnionym zakopywaniu powstańczego archiwum „Pasieki” na podwórzu posesji Wilcza 41. Zakopał również dwa pojemniki z bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi. Z grupką kolegów opuścił miasto w kolumnie ludności cywilnej, uciekł z transportu przed dotarciem do obozu w Pruszkowie i przedostał się do Kielc, gdzie podjął działalność konspiracyjną w Chorągwi Kieleckiej Szarych Szeregów. Z harcerzami prowadzonej przez siebie drużyny Bojowych Szkół podejmował akcje Małego Sabotażu, prowadził też szkolenie z bronią i wznowił wydawanie gazetek „Bądź Gotów” i „Rycerza”. Po wkroczeniu do Kielc oddziałów Armii Czerwonej od 24 do 28 stycznia odbył w warunkach przesuwającego się frontu pieszą wędrówkę do Warszawy. 11 marca 1945 r. przy pomocy Zawiszaka Stefana Maciąga „Kropidły” odkopał zasobniki z bronią i partiami przetransportował ją do swojego mieszkania przy ul. Dobrowoja 13 na Grochowie, rozpoczynając działalność w ramach drugiej konspiracji harcerskiej. Po wojnie kontynuował przerwaną naukę w Prywatnym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych Filipa Łuczyńskiego przy ul. Kawęczyńskiej. Zimą 1945 r. wziął udział w odtwarzaniu oficjalnego harcerstwa w zburzonej Warszawie. Od maja 1945 r. pełnił funkcję zastępcy komendanta Hufca Warszawa – Śródmieście, uczestniczył m.in. w Zlocie Chorągwi Warszawskiej ZHP w Zielonce. Redagował pismo hufca „Harcerz”, kierował Harcerskim Ośrodkiem Sportowym i należał do Reprezentacyjnego Chóru ZHP. Kiedy w 1948 r. władze partyjno-rządowe rozpoczęły akcję likwidowania ZHP i starego harcerstwa, został pozbawiony stopnia instruktorskiego i usunięty z ZHP, do którego później już nie wrócił. Był absolwentem filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim i dziennikarstwa w Akademii Nauk Politycznych. Jako dziennikarz zadebiutował w 1949 na łamach „Życia Warszawy”. Od 1952 roku pracował w „Przeglądzie Sportowym”, gdzie zajmował się głownie lekkoatletyką. W latach 1971-1981 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Lekkoatletyka”. Działacz PZLA. W 1971 wydał książkę „Polscy olimpijczycy”. Współorganizator NSZZ „Solidarność” w Młodzieżowej Agencji Wydawniczej, w stanie wojennym został usunięty z pracy. Czynnie działał w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności przy kościele Św. Marcina w Warszawie, członek-założyciel Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej, inicjator i organizator Stowarzyszenia Szarych Szeregów. Autor licznych publikacji, także z zakresu wojennej konspiracji harcerskiej, m.in. dwutomowej monografii harcerzy „Zawiszy”: „Hej, chłopcy…” („Zawiszacy z Szarych Szeregów” (1998), „Harcerze Szarych Szeregów w Powstaniu Warszawskim” (2001) oraz autor dwutomowego Słownika Biograficznego Szarych Szeregów.

Zdjęcie profilowe: Marcin Smulczynki / SE / East News