Antoni Chruściel ps. „Monter”
Wspomnienie
W czasie II wojny światowej był komendantem Okręgu Warszawa Armii Krajowej, a w czasie powstania warszawskiego – jego dowódcą. Antoni Chruściel urodził się w Gniewczynie Łańcuckiej, wsi na Podkarpaciu. W 1908 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Jarosławiu, rok później zaczął działać w tajnym harcerstwie. Po ukończeniu gimnazjum w 1914 roku wstąpił do sformowanego we Lwowie Legionu Wschodniego, a po jego likwidacji – został wcielony do armii austrowęgierskiej. Tam ukończył szkołę oficerską, a w latach 1915-1918 dowodził najpierw plutonem a później kompanią 90. Pułku Piechoty CK armii. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości służył w armii polskiej. Od 1920 r. studiował na wydziale prawno-historycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Studia ukończył w 1923 roku. W 1931 roku ukończył kurs Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, później służył w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko wykładowcy. Był tam wykładowcą, później awansował na stanowisko kierownika kursu. Od 1934 roku szkolił żołnierzy w WSWoj. W wojnie obronnej 1939 roku walczył pod Modlinem. Później działał w konspiracji. Od października 1940 roku był szefem sztabu, siedem miesięcy później został komendantem okręgu warszawskiego Armii Krajowej. W powstaniu warszawskim dowodził całością sił polskich, a od 20. września 1944 roku był dowódcą Warszawskiego Korpusu AK. Również we wrześniu’44 został awansowany do stopnia generała brygady. Po upadku powstania był więziony w oflagach na terenie Niemiec. Po wojnie wyjechał do Londynu, służył m.in. w sztabie głównym Polskich Sił Zbrojnych, działał w londyńskim Kole AK. Do kraju nie mógł wrócić m.in. dlatego, że ówczesne władze PRL pozbawiły go obywatelstwa. W 1956 roku wyemigrował do USA, mieszkał w Waszyngtonie. Tam pracował w biurze adwokackim, był też tłumaczem. Tam też zmarł. Gen. Chruściel był m.in. kawalerem Orderu Virtuti Militari, Orderu Odrodzenia Polski i Krzyża Walecznych. 60 lat po powstaniu - w lipcu 2004 roku - urna z prochami „Montera” została sprowadzona do Polski i złożona w kwaterze żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Powiązane artykuły
