Jerzy Wojciech Borejsza

Jerzy Wojciech Borejsza

Ur. 22.08.1935 Zm. 28.07.2019

Wspomnienie

Historyk, znawca powstania styczniowego i dziejów polskiej emigracji XIX wieku, najwybitniejszy polski badacz totalitaryzmów i autorytaryzmów. Urodził się w Warszawie. Studiował historię w Kazaniu i Moskwie. Był szykanowany po Marcu ’68, w 1975 r. został usunięty z uczelni po wykładzie o napaści ZSRR na Finlandię w 1939 r. Od 1975 r. pracował w Instytucie Historii PAN, gdzie w latach 2001-11 kierował Zakładem Systemów Totalitarnych i Dziejów Drugiej Wojny Światowej. Napisał m.in. „Mussolini był pierwszy…”, "Rzym a wspólnota faszystowska”, „Szkoły nienawiści: historia faszyzmów europejskich 1919-1945”, „Śmieszne sto milionów Słowian… Wokół światopoglądu Hitlera”. Wykładał w Heidelbergu i na wielu uniwersytetach europejskich. Jak wspominał, przeniesienie się za granicę proponowano mu kilkakrotnie. „Moją ojczyzną jest język polski. W żadnym innym języku nie wyrażę tak dokładnie moich myśli” - odpowiedział prof. Borejsza, odmawiając prof. Gotholdowi Rhodemu z Instytutu Historii Europejskiej. W 1996 r. otrzymał Krzyż Oficerski francuskiej Legii Honorowej. „Zasłużę może na klepsydrę w wejściu do Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk na Rynku Starego Miasta w Warszawie. (...) Nie należałem do żadnej koterii historyków. Byłem często indywidualistą, outsiderem” - napisał Jerzy Wojciech Borejsza w ostatnim rozdziale książki „Ostaniec, czyli ostatni świadek” (2018).

Igor Rakowski-Kłos