Krystyna Palmowska

Była jedną z najważniejszych postaci polskiego himalaizmu. Z wykształcenia inżynier elektronik, z zamiłowania taterniczka, alpinistka i himalaistka. Należała do Klubu Wysokogórskiego Warszawa. W Tatrach wspinała się – zimą i latem – głównie w zespołach kobiecych. Od 1969 roku jej partnerką była przeważnie Anna Czerwińska. Miały na koncie wiele trudnych dróg, m.in. direttissimę Kazalnicy Mięguszowieckiej i Małego Młynarza (latem), czy filar Ganku zimą. W zespole z Czerwińską przeszły w Alpach północny filar Les Droites, tzw. Majorkę na wschodniej ścianie Mont Blanc. Także drogę Schmidów na północnej ścianie Matterhornu. Tę ostatnią Palmowska pokonała w zespole z Wandą Rutkiewicz, Anną Czerwińską i Ireną Kęsą – to było pierwsze kobiece przejście zimą północnej ściany Matterhornu (1978 rok). Palmowska wpinała się też z sukcesami w Himalajach i Karakorum. W 1975 roku brała udział w przerwanym ataku szczytowym na Gasherbrum II - sprowadziła niżej pakistańskiego oficera łącznikowego. Cztery lata później z Anną Czerwińską wspięły się na Rakaposhi (7788 m) – to było pierwsze kobiece wejście, nową drogą! W 1980 roku Krystyna Palmowska wzięła udział w wyprawie na Kanczendzongę, a dwa lata później na K2 – podczas kobiecej wyprawy osiągnęła wraz z Czerwińską 7000 m na Żebrze Abruzzich. W 1983 powodzeniem zakończył się jej atak na Broad Peak (8051 m) – na szczycie stanęła jako pierwsza kobieta na świecie. Kolejnym zdobytym przez nią ośmiotysięcznikiem (15 lipca 1985 roku) była Nanga Parbat (8125 m), także po raz pierwszy w zespole kobiecym. Brała udział w słynnej wyprawie na K2 (1986 rok), podczas której zespół prowadzony przez Janusza Majera przeszedł prawie całą Magic Line, zawrócił 200 m przed końcem drogi, ze względu na załamanie pogody, które kosztowało życie kilku himalaistów. Palmowska osiągnęła wtedy wysokość ok. 8200 m. W marcu 2025 roku otrzymała Super Kolosa podczas 27. edycji Kolosów. Była współautorką książek "Zdobycie Gasherbrumów" (1979) i "Dwa razy Matterhorn" (1980), autorką reportażu "Śmierć czyha na K2" (1987). W 2020 roku ukazała się jej najgłośniejsza książka: "Zaklętym w górski kamień. Tragedie złotej ery polskiego himalaizmu". Pracowała nad nią wiele lat. Dotarła do nieznanych dokumentów, by odtworzyć wydarzenia, które doprowadziły do śmierci wielu alpinistów i himalaistów. Książka zdobyła główną nagrodę w konkursie na Książkę Górską Roku 2021, a jej motto brzmiało: "To tylko rozpacz, że znowu nas ubyło, że jest mniej, nas partnerów, ludzi Grupy, ludzi Jednego Znaku, "Zaklętych w górski kamień". Krystyna Palmowska zginęła tragicznie 15 czerwca 2025 roku w Tatrach słowackich, jej ciało znaleziono w Dolinie Piarżystej pod Koprowym Szczytem. Upadek nastąpił prawdopodobnie z rejonu Wyżniej Przybylińskiej Przełęczy.

Zdjęcie profilowe: Zbigniew Staszyszyn/PAP