Josef Abrhám

Czeski aktor, pamiętny z charakterystycznych ról dr. Blažeja w popularnym serialu „Szpital na peryferiach", oraz sierżanta Zajicka w polsko-węgierskiej komedii „C.K. Dezerterzy”. Josef Abrhám pochodził ze Zlína (po II wojnie światowej aż do 1989 roku znanym, jako Gottwaldov) we wschodnich Morawach. Początkowo studiował w szkole artystycznej w Bratysławie (Vysoká Škola Múzických Umění), ale po dwóch latach przeniósł się na wydział teatralny Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze (Akademie Múzických Umění), którą ukończył w 1962 roku. W teatrze zadebiutował zaraz po studiach - na deskach praskiego Teatru na Vinohradach. Wtedy ta scena była oficjalnym Teatrem Armii Czechosłowackiej, a pracujący w niej aktorzy „zaliczali” jednocześnie służbę wojskową. Tak też było w przypadku Josefa Abrháma. W 1965 roku aktor związał się z teatrem Činoherní Klub (do 1982), a po 10-letniej przerwie w grze scenicznej występował na deskach Teatru Narodowego w Pradze (1992–1994). Największe uznanie i sławę przyniosły mu kreacje filmowe oraz telewizyjne. Na kinowym ekranie debiutował w 1961 roku w roli młodego kelnera – świadka w kryminale „Alibi nie wystarcza” Vladimíra Čecha. Rok później wcielił się w Jaroslava Haška w obrazie „Hašek i jego Szwejk” Yuriya Ozerova. Pierwsze większe role dostał w dramatach: „Transport z raju” (1962) i „Nie chowaj się, kiedy pada” (1962), obydwa wyreżyserowane przez Zbynka Brynycha. Rok później wystąpił w nominowanym do Złotej Palmy dramacie Jaromila Jireša „Pierwszy krzyk”. Pod koniec lat 70. Josef Abrhám z powodzeniem wcielił się w rolę dr. Arnosta Blažeja, jednego z bohaterów „Szpitala na peryferiach”, serialu o życiu pracowników powiatowej lecznicy w czeskim mieście Bor. Serial cieszył się ogromną popularnością również wśród telewidzów polskich. Do tej postaci Josef Abrhám powracał w 2003 roku (w serialu „Szpital na peryferiach po dwudziestu latach”) i 2008 („Szpital na peryferiach - nowa generacja”). Przychylne recenzje Abrham zebrał za rolę księgarza Dalibora Vrány w komedii „Kelner, płacić!” (1980) Ladislava Smoljaka. Pięć lat później zagrał sierżanta Zajicka w antywojennej komedii „C.K. Dezerterzy” Janusza Majewskiego. Za postać Karela Čapka w dramacie „Człowiek przeciw zagładzie” (1989) Jaromíra Pleskota i Štěpána Skalský’ego Josef Abrhám otrzymał nagrodę czeskiego ministra kultury. W 1994 roku odebrał nagrodę Czeskiego Lwa za rolę Prokopa w filmie muzycznym „Bigbeatowe lato” (1993) Jana Hřebejka. Do tej nagrody był nominowany jeszcze w 2006 roku za rolę drugoplanową w filmie „Piękność w opałach” Jana Hřebejka i pięć lat później za pierwszoplanową rolę w filmie „Odejście” Václava Havla. W 2006 roku wystąpił w ekranizacji powieści Bohumila Hrabala „Obsługiwałem angielskiego króla” Jiríego Menzla. Josef Abrhám zmarł na zapalenie płuc w szpitalu w czeskim Mělníku.

Zdjęcie profilowe: Martin Pauer