Aleksander Rodczenko

Rosyjski grafik, malarz i fotograf, jeden z klasyków awangardy, na potrzeby fotografii zaadaptował idee konstruktywizmu. Do najsłynniejszych fotografii Aleksandra Rodczenki należą takie, jak „Schody” z 1930 roku i o cztery lata młodsza „Dziewczyna z Leicą”. Wcześniej, kiedy jeszcze nie fotografował, tworzył plakaty, okładki czasopism i książek. Ilustrował na przykład tomiki poezji swojego przyjaciela Włodzimierza Majakowskiego. Aleksander Rodczenko urodził się w St. Petersburgu w rodzinie robotniczej. Malowania i rysowania uczył się z czasopism poświęconych sztuce. W 1909 roku, kiedy zmarł ojciec przyszłego artysty, przeprowadził się do Kazania w Tatarstanie. Rok później zaczął studia w tamtejszej szkole artystycznej. Od 1914 roku – po przeprowadzce do Moskwy – kontynuował kształcenie w tamtejszej Szkole Rysunku Technicznego im. Stroganowa. W roku 1915 Aleksander Rodczenko założył grupę tzw. biespriedmietnych – młodych twórców zafascynowanych abstrakcjonizmem, zwłaszcza stworzonym przez Kazimierza Malewicza suprematyzmem. Właśnie inspirując się pracami Malewicza, Rodczenko tworzył wtedy swoje pierwsze obrazy abstrakcyjne. Po 1917 roku Rodczenko związał się z konstruktywistami i grupą LEF (Lewy Front Sztuk). Pracował w Ludowym Komisariacie Oświaty, w latach 1920-1930 wykładał w Wyższych Pracowniach Artystyczno-Technicznych (Wchutiemas; od 1926 roku uczelnia zmieniła nazwę na Wchutiein - Wyższy Instytut Artystyczno-Techniczny). W 1921 roku tworzy ostatnie obrazy abstrakcyjne i kończy z malarstwem, przenosząc swoje zainteresowania na projektowanie plakatów, mebli i ilustrację książkową. Zainspirowany przez niemieckich dadaistów, od 1923 roku tworzy – głównie propagandowe – fotomontaże. Początkowo z obrazów wykonanych przez innych fotografów, a od roku 1924 ze zdjęć własnych. Pierwsza praca tego typu ilustrowała poemat Władymira Majakowskiego „O tym” z 1923 roku. Poza tworzeniem fotomontaży, zajął się fotografią samą w sobie, przenosząc do tego medium teorie konstruktywizmu i opracowując metodę ich praktycznego zastosowania. Polegała ona głównie na zastosowaniu ukośnej, dynamicznej kompozycji i skrótu perspektywicznego. Sztandarowymi przykładami takiego podejścia do fotografii są m.in. „Schody” z 1930 roku oraz „Dziewczyna z Leicą”, wykonana cztery lata później. Niestety, takie nowatorstwo w sowieckiej Rosji szybko spotkało się z oskarżeniem o zbyteczny formalizm i zaprzeczenie panującej wtedy w sztuce idei socrealizmu. Na nic zdało się porzucenie fotografii w 1942 roku i powrót do malarstwa. Rodczenko został pozbawiony prawa do tworzenia, wystawiania i zarabiania sztuką na życie, a w 1951 roku Związek Artystów usunął go ze swoich szeregów. Artysta zmarł w Moskwie, został pochowany na cmentarzu Donskoy.

Zdjęcie profilowe: East News