Zygmunt Gebethner ps. „Zygmuntowski”
Wspomnienie
Potomek rodu słynnych warszawskich księgarzy i wydawców, żołnierz AK, powstaniec i kawaler Virtuti Militari w drugim pokoleniu. Przez ponad 55 lat związany z rynkiem książki, zaczynał w 1939 r. jako praktykant w księgarni swojego ojca, Jana Stanisława. W czasie wojny obronnej w 1939 r. był gońcem Straży Obywatelskiej w Warszawie. Podczas okupacji działał w Szarych Szeregach. Do powstania szedł jako żołnierz 7. Pułku Ułanów Lubelskich „Jeleń”. Został dwukrotnie ranny – po raz pierwszy 1 sierpnia o godz. 17.10 przy próbie zdobycia Domu Prasy, wtedy głowę opatrywała mu Krystyna Krahelska (postrzelona przez snajpera zmarła następnego ranka). Po raz kolejny został ranny, już jako żołnierz batalionu „Golski”, 11 sierpnia podczas walk z Niemcami na Polu Mokotowskim. O mało nie stracił nogi – przed amputacją uratował go jego dowódca por. Karol Wróblewski „Wron”. Po powstaniu trafił do obozu jenieckiego w Altengrabow. W 1945 r. podjął rozpoczęte za okupacji studia prawnicze, jednocześnie pracował w firmie Gebethner i Wolf, której działalność wznowił wspólnie z ojcem. Jednak w 1950 r. Gebethnerowie dostali zakaz działalności wydawniczej. Ojciec zmienił branżę, a Zygmunt wyjechał na staż do wydawnictwa Longman. W 1960 r. ogłoszono upadłość spółki, która ostatecznie upadła 13 lat później. Zygmunt Gebethner w latach 50. podjął pracę w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, w dziale zagranicznym, a z czasem został pełnomocnikiem dyrektora ds. współpracy z zagranicą. W latach 70. zaczął aktywnie działać w Polskim Towarzystwie Wydawców Książek. Po przejściu na emeryturę (1988) powrócił do pomysłu odtworzenia firmy Gebethnerów. Powołał wydawnictwo Gebethner i Spółka, którego był współwłaścicielem i prezesem. Do 1997 r. wydawał podręczniki do nauki angielskiego, książki i poradniki biznesowe, a także literaturę faktu. Zygmunt Gebethner został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Partyzanckim, a także Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był ostatnim i w chwili zakończenia kadencji w 2016 r. jedynym członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Powiązane artykuły
