Wacław Szybalski

Światowej sławy specjalista genetyki i medycyny molekularnej. Wybitny polski uczony przez ponad 40 lat pracował na Uniwersytecie Wisconsin w Madison. W czasie wojny we Lwowie kierował grupą karmicieli wszy w instytucie Rudolfa Weigla. Wacław Szybalski urodził się we Lwowie. Jego rodzice przyjaźnili się z wybitnymi przedstawicielami lwowskiej inteligencji, jak prof. Jan Czekanowski (ojciec polskiej antropologii) czy wybitny bakteriolog prof. Rudolf Weigl. Już podczas sowieckiej okupacji Lwowa Wacław Szybalski zaczął studia na wydziale chemicznym Politechniki Lwowskiej. Po wejściu Niemców pracował także w słynnym Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prof. Rudolfa Weigla jako kierownik grupy karmicieli – w jego grupie karmicielami wszy byli znakomici profesorowie lwowskich uczelni. Po wojnie przyjechał do Gdańska. Pracował równocześnie na politechnice, w urzędzie wojewódzkim, w Inspektoracie Standaryzacji i w Izbie Przemysłowo-Handlowej. Nostryfikował dyplom inżyniera na Politechnice Śląskiej i zorganizował Katedrę Technologii Środków Spożywczych Politechniki Gdańskiej. Tutaj też w 1949 r. otrzymał tytuł doktora nauk chemicznych. W tym samym roku wyjechał do Kopenhagi, gdzie badał genetykę drożdży w laboratorium Carlsberga. W USA pracował w laboratorium pod Cold Spring Harbor, a potem w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu w New Brunswick. Od 1960 r. był profesorem na Uniwersytecie Wisconsin w Madison. Początkiem wielu odkryć prof. Szybalskiego było wprowadzanie przez niego szeregu oryginalnych technik badawczych. Pracował nad mechanizmami chemicznej mutagenezy i jako pierwszy dostarczył bezpośrednich dowodów na związek między mutagenezą a karcinogenezą. Ostatnie lata profesor poświęcił na szukanie metod fizycznego mapowania genomu, a szczególnie sekwencjonowania dużych genomów. Dorobek naukowy prof. Szybalskiego to ponad 360 publikacji z zakresu mikrobiologii, genetyki ogólnej, mutagenezy i biologii molekularnej. Prof. Szybalski otrzymał doktoraty h.c. pięciu polskich uczelni: Uniwersytetu UMCS, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu, Politechniki i Akademii Medycznej w Gdańsku. Był członkiem zagranicznym PAN, honorowym członkiem Włoskiego Towarzystwa Biologii Doświadczalnej i Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego. Założył i przez wiele lat kierował międzynarodowym czasopismem „Gene”.

Zdjęcie profilowe: Adam Kozak / Agencja Wyborcza.pl