Nawal el-Saadawi

Egipska psychiatra, pisarka, obrończyni praw kobiet. Nigdy nie dała się zastraszyć, choć lądowała za kratkami, a radykałowie grozili jej śmiercią. Była znana jako ikona walki z patriarchatem i społeczno-religijnymi ograniczeniami praw kobiet, przez lata domagała się zmian w konserwatywnej arabskiej tradycji. Walczyła m.in. z mocno zakorzenioną w Egipcie kulturą obrzezania dziewczynek, którego sama padła ofiarą w wieku sześciu lat. Wspominała w książkach, że bardzo wcześnie zrozumiała panujące w społeczeństwie nierówności. – Tupałam nogami, kiedy babcia mówiła, że jeden chłopiec jest wart więcej niż 15 dziewczynek – wspominała. Nawal el-Saadawi po studiach medycznych pracowała jako lekarka w małej wiosce i jednocześnie pisała książki. W sumie wydała ich pół setki, zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków. Zrobiła specjalizację z psychiatrii, a po powrocie do Kairu zajęła wysokie stanowisko w ministerstwie zdrowia. W latach 70. za książkę „Kobiety i seks” została wyrzucona z pracy, w tym czasie zamknięto też magazyn o zdrowiu, który sama stworzyła. 10 lat później, za czasów prezydenta Anwara as-Sadata, została uznana za wroga państwa i na kilka miesięcy wylądowała w więzieniu. Nawet za kratkami nie przestała pisać – spisywała pomysły kredką do oczu na papierze toaletowym. Po śmierci Sadata została zwolniona, lecz jej prace nadal były cenzurowane, a książki – zakazane. Kiedy zaczęła dostawać pogróżki od islamskich radykałów, zdecydowała się na emigrację, jednak po kilku latach wykładania na amerykańskim uniwersytecie wróciła do Egiptu. Z wiekiem nie stała się mniej wojownicza. W 2011 r. razem z milionami Egipcjan protestujących na ulicach domagała się odejścia dyktatora Hosniego Mubaraka. Za swoją twórczość i walkę o prawa kobiet dostała wiele wyróżnień na całym świecie. W 2020 r. „Time” wpisał ją na listę najbardziej wpływowych kobiet świata, umieszczając jej zdjęcie na okładce.

Zdjęcie profilowe: Paola Crociani / AP