Raisa Gorbaczowa

Radziecka „first lady” - żona ostatniego sekretarza generalnego KPZR i jedynego prezydenta Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa. Raisa Titarenko urodziła się w Rubcowsku w Kraju Ałtajskim w ukraińsko-rosyjskiej rodzinie budowniczego kolei transsyberyjskiej. Szkołę średnią ukończyła w Baszkirii ze złotym medalem, a w latach 1949-54 studiowała filozofię na Uniwersytecie Moskiewskim. Poznała wówczas starszego o rok studenta prawa Michaiła Gorbaczowa. Oboje byli tak biedni, że biorąc ślub w 1953 roku, nie mieli obrączek, a pantofle Raisa pożyczyła od koleżanki. Karierę zawodową rozpoczęła, jako nauczycielka w Stawropolu, dokąd wyjechała „za mężem”, wspinającym się tam po szczeblach komsomolsko-partyjnej kariery. Po doktoracie o życiu chłopstwa kołchozowego (1967) wykładała na miejscowej uczelni. Gdy Michaił został I sekretarzem partii w regionie stawropolskim, Raisie zaproponowano objęcie katedry. Odmówiła, zadowalając się stanowiskiem docenta. Jesienią roku 1978, po awansie Gorbaczowa na sekretarza KC KPZR, rodzina z córką Iriną, zięciem i wnuczką przeniosła się do Moskwy. Jako żona sekretarza generalnego partii (1985-91), a później prezydenta ZSRR (marzec 1990 - grudzień 1991) towarzyszyła mężowi we wszystkich wyjazdach. Jej obecność u boku Michaiła Gorbaczowa stała się wydarzeniem najpierw towarzyskim, a szybko potem – politycznym. I to zarówno w samej Rosji, jak i w spojrzeniu świata na Rosję, w stosunkach Wschód - Zachód. Z pojawieniem się Raisy Gorbaczow świat dowiedział się, że Kreml może mieć sympatyczną, cywilizowaną twarz. Prezydent Francji Francois Mitterrand, po wizycie w ZSRR, dziękując gospodarzowi za gościnę, napisał o Raisie: „jej wdzięk i kultura zmieniły zupełnie nasze wyobrażenia o Pańskim kraju”. W 1991 roku, po sierpniowym puczu, prezydencka rodzina znalazła się w areszcie domowym w Forosie nad Morzem Czarnym. To złamało karierę Gorbaczowa, a u jego małżonki wywołało wylew i częściowy paraliż. Po rozwiązaniu ZSRR nowa elita władzy z Jelcynem na czele usunęła Gorbaczowów z życia politycznego. W lipcu 1999 roku u Raisy Gorbaczow wykryto ostrą formę białaczki. Od tamtego czasu Gorbaczowów prześladowała seria nieszczęść. Po chemioterapii w niemieckiej kliniki w Muenster pani Gorbaczow miała otrzymać przeszczep szpiku kostnego, którego dawczynią była jej młodsza siostra Ludmiła Titarenko. Fatalnym zbiegiem okoliczności podczas pobytu siostry w Niemczech jej mąż uległ śmiertelnemu wypadkowi i natychmiast po pobraniu szpiku Ludmiła odleciała na jego pogrzeb do Ufy. Gwałtowne pogorszenie się zdrowia Raisy Gorbaczowej sprawiło, że operację przeszczepu wstrzymano. Pacjentka została wprowadzona w sztuczną śpiączkę, by złagodzić wywołany chemioterapią szok układu krwionośnego. Po czterech dobach przestano stosować narkozę, zmniejszono dawkę antybiotyków, gdyż wydawało się, że stan chorej uległ poprawie. Niestety, mimo wysiłków hematologów Raisa Gorbaczowa zmarła. Bezpośrednim powodem śmierci była niewydolność krążenia. Pochowano ją z honorami należnymi mężom stanu na Cmentarzu Nowodziewiczym, gdzie spoczywa wielu artystów, pisarzy i polityków.

Zdjęcie profilowe: Wojtek Łaski / East News