Maki Kaji

Maki Kaji

Ur. 08.10.1951 Zm. 10.08.2021

Wspomnienie

Jest uważany za ojca chrzestnego sudoku, jednej z najpopularniejszych na całym świecie łamigłówek. Maki Kaji nie wymyślił zasad sudoku od początku do końca, ale „jedynie” stworzył nową wersję istniejącej, chociaż mało znanej amerykańskiej gry „Number Place”, w której zakochał się w latach 80. zeszłego wieku. Lekko ją zmodyfikował i zmienił nazwę na „sudoku” (od zwrotu „suji wa dokushin ni kagiru”, co mniej więcej oznacza: „cyfry muszą być pojedyncze”, czyli „nie mogą się powtarzać”). Maki Kaji urodził się w Sapporo w Japonii. Jego ojciec był inżynierem w firmie telekomunikacyjnej, matka pracowała w sklepie z kimonami. Maki studiował literaturę na Uniwersytecie Keio w Tokio, ale już po pierwszym roku studia porzucił. Przez jakiś czas parał się tymczasowymi zajęciami, pracował na budowach, w knajpach, w końcu zwyciężyła w nim miłość do gier. W 1980 roku z przyjaciółmi założył jeden z pierwszych japońskich magazynów z łamigłówkami, który nazwał „Nikoli” (od imienia konia wyścigowego – Kaji wtedy nałogowo obstawiał wyniki wyścigów konnych). Z czasem Nikoli przekształciło się w duże wydawnictwo. Jak mawiał Maki Kaji, sekret dobrej łamigłówki polega na tym, aby jej zasady były „proste i łatwe dla wszystkich, w tym dla początkujących". Sudoku fantastycznie spełnia te kryteria. Nie wymaga od gracza wykonywania żadnych rachunków matematycznych, wydaje się wręcz banalne. Ale uczy cierpliwości oraz logicznego myślenia. Plansza gry jest podzielona na 81 pól w dziewięciu rzędach, dziewięciu kolumnach oraz dziewięciu kwadratowych sektorach. Większość z nich jest pusta, a tylko w niektórych wstawione są cyfry od 1 do 9. Chodzi o to, by uzupełnić pozostałe pola tak, żeby żadna z cyfr nie powtarzała się w żadnym rzędzie, kolumnie ani sektorze. Jak Maki Kaji kiedyś przyznał, że nazwę dla gry wymyślił w 25 sekund, kiedy się spieszył na wyścigi konne. W ogóle się nie spodziewał, że „sudoku” utrzyma się na rynku. I bardzo długo tak było. Światowa kariera sudoku zaczęła się „dopiero” w 2004 roku, gdy po raz pierwszy łamigłówka – okrężną drogą przez Hong Kong – trafiła na łamy magazynów „the Times” i „Guardian”. Zaraz potem rozprzestrzeniła się po świecie jak wirus. W dziejach tylko kilka łamigłówek równie mocno podziałało na ludzki mózg. Maki Kaji, człowiek, dzięki któremu sudoku stało się jedną z najpopularniejszych gier liczbowych na świecie, zmarł w swoim domu w Tokio. Chorował na raka przewodów żółciowych. O jego śmierci poinformowała na stronie internetowej firma Nikoli.

Piotr Cieśliński

Zdjęcie profilowe: Nikoli / AP