Eugeniusz Tyrajski ps. „Sęk"

Weteran Szarych Szeregów i Armii Krajowej - powstaniec warszawski, żołnierz batalionu „Baszta”. Eugeniusz Tyrajski urodził się w Nowym Brwilnie koło Płocka, ale dorastał na warszawskim Powiślu. Jego ojciec Józef – który walczył w wojnie polsko-bolszewickiej – w stolicy kierował jednym z działów drukarni prasowej przy ul. Marszałkowskiej. W 1939 r. Eugeniusz ukończył Publiczną Szkołę Powszechną nr 29 przy ul. Zagórnej i zdał egzamin wstępny do Gimnazjum im. Stefana Batorego. Przed wybuchem wojny należał do 90. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. W czasie okupacji kontynuował naukę na tajnych kompletach i w 1944 r. zdał maturę. Działał też w konspiracji. Od kwietnia 1941 roku był członkiem Szarych Szeregów, należał do drużyny dowodzonej przez Jana Wuttkego ps. „Czarny Jaś” w hufcu Mokotów Górny. Uczestniczył w akcjach Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. W lutym 1943 r. został żołnierzem kompanii „Howerla” batalionu „Baszta” pod dowództwem Ludwika Bergera ps. „Goliat”, a we wrześniu tego roku – znalazł się w szeregach kompanii K-2 Batalionu „Karpaty” Pułku AK „Baszta”. Był tam dowódcą sekcji, następnie zastępcą dowódcy drużyny. Przed wybuchem powstania warszawskiego odbył kurs młodych dowódców oraz szkolenie wojskowe w lasach otwockich, chojnowskich i kampinoskich. W powstaniu walczył najpierw na Służewcu, następnie - razem ze swoją kompanią - przeszedł na Czerniaków. 2. września 1944 r. na Sadybie został wzięty do niewoli. Z Warszawy wyszedł z ludnością cywilną do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd został wywieziony do następnego – w Bossen koło Frankfurtu nad Odrą, później Niemcy wysłali go do pracy w Storkow i Prieros koło Berlina. Uciekł stamtąd w lutym 1945 r. Wędrował przez Niemcy i Austrię. Dobrowolnie zatrzymał się w stalagu w Moosburgu w Bawarii, który w kwietniu 1945 r. został wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich. Po uwolnieniu Eugeniusz Tyrajski pracował jako kwatermistrz w obozie dla żołnierek AK w Burgu w Hesji. W sierpniu 1945 r. na terenie Polskich Warsztatów Szkoleniowych w Burgu wziął ślub z sanitariuszką z powstania warszawskiego Teresą Kuklińską. Od stycznia do lipca 1946 r. był tłumaczem języka angielskiego i niemieckiego w Dowództwie Kompanii Wartowniczych w Fritzlar koło Kassel. Do Warszawy wrócił w lipcu 1946 r. Pracował w Administracji Gospodarstw Rolnych i Leśnych stołecznego magistratu, Państwowej Centrali Drzewnej „Paged” (jako kierownik działu finansowego), oddziale stołecznym Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (jako główny księgowy) oraz w Biurze Urządzania Lasu i Projektów Leśnictwa (jako główny księgowy i zastępca dyrektora). W połowie lat 80. Eugeniusz Tyrajski został skarbnikiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego 1944 (na pl. Krasińskich), od 1990 r. był członkiem Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Przez pięć ostatnich lat pełnił funkcję wiceprezesa ZPW. Był jednym z najbliższych współpracowników zmarłego w 2018 roku prezesa tej organizacji, gen. Zbigniewa Ścibora-Rylskiego. Płk. „Sęk” został pochowany na Starych Powązkach w grobie rodzinnym.

Zdjęcie profilowe: archiwum MPW