Martin Landau

Laureat Oscara za drugoplanową rolę Beli Lugosiego w obrazie „Ed Wood” (1994) Tima Burtona. W Polsce pamiętany jest przede wszystkim z roli komandora Johna Koeniga w serialu „Kosmos 1999” (1975-77). Martin Landau urodził się w nowojorskim Brooklynie. Po ukończeniu szkoły średniej studiował w nowojorskich uczelniach artystycznych - Pratt Institute oraz Art Students League. Kiedy miał 17 lat zaczął pracować, jako ilustrator i rysownik komiksów w dzienniku „Daily News”, m.in. asystując Gusowi Edsonowi przy powstawaniu popularnej serii pasków komiksowych „The Gumps” o przygodach rodziny z klasy średniej. Wkrótce jednak zainteresował się aktorstwem i po pięciu latach rzucił pracę w gazecie. Na scenie – w Peaks Island Playhouse – debiutował w 1951 roku w sztuce „Detective Story”. W tym samym czasie po raz pierwszy zagrał na scenie teatru broadwayowskiego – w sztuce „First Love”. Od 1955 roku – wybrany spośród 500 kandydatów - studiował w słynnej szkole Actors Studio pod okiem Lee Strasberga i Elii Kazana. Grywał zarówno na Broadwayu, jak i w coraz popularniejszych serialach telewizyjnych, m.in. w „Bonanzie”, „Mavericku”, „Nietykalnych”, „Mission Impossible”. Na kinowym ekranie Martin Landau pojawił się w 1959 roku – od razu w dwóch filmach: zagrał porucznika Marshalla w dramacie wojennym Lewisa Milestone’a „Wzgórze Pork Chop” u boku Gregory Pecka, oraz złoczyńcę w jednym z najlepszych dreszczowców Alfreda Hitchcocka - „Północ, północny zachód”. Szczególnie ta druga rola otworzyła mu drogę do kariery w Hollywood. W następnych latach grał m.in. rzymskiego generała w „Kleopatrze” (1963), Kajfasza w „Opowieści wszechczasów” (1965), Wodza Krzywe Nogi w komedii o Dzikim Zachodzie Johna Sturgesa „Na szlaku Alleluja” (1965). Polskim telewidzom Martin Landau dał się poznać przede wszystkim, jako komandor John Koenig w angielskim serialu fantastyczno-naukowym „Kosmos 1999” (1975-78), inspirowanym amerykańską produkcją z lat 60. i 70. – „Star Trek”. Odcinki prezentujące przygody załogi bazy księżycowej Alpha oraz podróżujących statkami kosmicznymi „Orzeł 1” i „Orzeł 2”, były emitowane w ramach popularnej audycji Studio 2 w tzw. wolne soboty (raz w miesiącu). Od stycznia 1977 do 1979 roku przyciągały przed ekrany telewizorów tysiące widzów. Pomimo udanych występów w filmie, Martin Landau nie zerwał z teatrem, m.in. na Broadwayu w latach 1984-85 grał tytułową rolę w „Draculi”. Był jednym z tych aktorów, którzy dopiero w późniejszym wieku pokazują pełnię swoich możliwości i zyskują uznanie filmowej branży. W 1988 roku za drugoplanową rolę Abe Karatza w dramacie Francisa Forda Coppoli „Tucker. Konstruktor marzeń” dostał swoją pierwszą nominację do nagrody Oscara. Drugą - rok później - za kreację Judah Rosenthala w komediodramacie „Zbrodnie i wykroczenia” Woody’ego Allena. Nagrodę dała mu sześć lat później rola Béli Lugosiego w komediodramacie Tima Burtona „Ed Wood” z 1994 roku. Martin Landau zmarł w Los Angeles na zawał serca.

Zdjęcie profilowe: Shutterstock