Andy Warhol

Jeden z najłatwiej rozpoznawalnych artystów na świecie, twórca pop-artu, którego prace - kolorowe serigrafie przedstawiające Marilyn Monroe i Elvisa Presleya, ale też butelki coca-coli oraz puszki zupy Campbell - zawładnęły popkulturą, trafiły na plakaty i T-shirty, oraz do wyobraźni ludzi na całym świecie. Andy Warhol urodził się w Pittsburghu jako Andrij Warchoła, trzecie dziecko w rodzinie łemkowskich emigrantów, pochodzących z północno-wschodnich terenów dzisiejszej Słowacji. Dzieciństwo przyszłego malarza przypadło na czas Wielkiego Kryzysu i to m.in. właśnie z tego powodu swoje rodzinne, zubożałe miasto określał, jako „najgorsze miejsce na świecie”. W tym czasie sporo chorował, zapadł m.in. na pląsawicę, będącą prawdopodobnie powikłaniem po szkarlatynie. Z tego powodu wiele czasu spędzał w domu z matką: kolorował książeczki i czytał komiksy, razem robili kolaże z wycinków gazet. W 1945 roku ukończył Schenley High School, w międzyczasie wygrywając „Scholastic Art and Writing Award”, ogólnoamerykańską, doroczną nagrodę dla uzdolnionej młodzieży. Chciał studiować sztukę na University of Pittsburgh, aby później pracować w szkole, jako nauczyciel. Ostatecznie jednak zmienił zdanie – dostał się do Carnegie Institute of Technology (obecnie Carnegie Mellon University), aby studiować sztukę użytkową. Dyplom obronił w 1949 roku. Zaraz po studiach Warhol pojechał do Nowego Jorku, jak sam twierdził, bez konkretnego planu. Odwiedzał redakcje czasopism, z nadzieją, że komuś spodobają się jego rysunki, i uda mu się pozyskać kilka zleceń. Jednak pierwsze zamówienie, na buty dla magazynu „Glamour”, prawie skończyło się fiaskiem. Zamiast narysować nowe, błyszczące pantofelki, Warhol naszkicował buty wyraźnie zużyte. Na szczęście redaktorka wymogła na nim kilka par w lepszym stanie i z czasem właśnie wizerunki butów stały się jego „znakiem firmowym” w reklamie. A jednym z największych osiągnięć była kampania dla producenta obuwia Israela Millera w latach 50. Kiedy Warhol na dobre rozgościł się w świecie reklamy, na amerykańskie salony wkradł się pop-art, wypierając ekspresjonizm abstrakcyjny spod szyldu Jacksona Pollocka. Warhol, włączył się w nowy nurt, z czasem stając się jego znakiem rozpoznawczym, „produkując” metodą sitodruku kolorowe obrazy, ukazujące m.in. masowo produkowane przedmioty powszechnego użytku dostępne na półkach w marketach. Chciał być jak maszyna, dlatego swoje atelier przy Union Square nazwał The Factory, w której postanowił „produkować” sztukę. Trudno dziś jednoznacznie powiedzieć, z czego Warhol jest najbardziej znany, ale przełomem dla niego okazały się trzy rzeczy: pieniądze, coca-cola i puszki zupy. Pomysł zakładał odmalowanie rzeczy, które znał i lubił. Sto banknotów studolarowych, sto szklanych butelek coli i sto puszek zupy Campbella pokazane na wystawie w 1960 r. utorowały Warholowi drogę do sławy. Sukcesem okazała się też seria wystylizowanych portretów sławnych osób ze świata rozrywki i polityki: od Marilyn Monroe i Elvisa Presleya, przez Marlona Brando i Elizabeth Taylor, aż po Mao Zedonga i Włodzimierza Lenina. Ale Andy Warhol nie ograniczał się tylko do „produkowania” obrazów. W 1969 r. stworzył magazyn „Interview”, kręcił filmy eksperymentalne, współpracował z muzykami, m.in. z Lou Reedem i jego zespołem The Velvet Underground. Andy Warchol umarł w wyniku powikłań po usunięciu pęcherzyka żółciowego. Po jego śmierci w Pittsburgu otworzono The Andy Warhol Museum, które w swojej kolekcji ma ponad 4 tys. prac. Jest to największe w USA muzeum sztuki poświęcone jednemu artyście. Niewielkie muzeum - The Warhol Family Museum of Modern Art - działa też od 1992 r. w Medzilaborcach na Słowacji.

Zdjęcie profilowe: Shutterstock