Astrid Lindgren

Szwedka napisała prawie 100 książek, ale wystarczył jej raptem jeden tytuł - „Fizia Pończoszanka” - aby trwale zapisała się w historii literatury, nie tylko zresztą tej dziecięcej. W Polsce jej bohaterkę znamy lepiej, jako Pippi Langstrumpf. A to dlatego, że właśnie pod tym oryginalnym imieniem i nazwiskiem rezolutna dziewczynka była centralną postacią bardzo popularnego serialu emitowanego w telewizji w latach 70. Przyszła pisarka urodziła się w Vimmerby, niewielkiej miejscowości w Smalandii na południu Szwecji. Wiele literackich pomysłów zaczerpnęła z zasłyszanych w dzieciństwie legend i opowieści. Gdy miała 13 lat, jedno z jej szkolnych wypracowań ukazało się w „Gazecie Vimmerby”. Trzy lata później zdała celująco egzamin gimnazjalny ze szwedzkiego i w tej gazecie dostała posadę korektorki oraz dziennikarki. Całe dorosłe życie spędziła w Sztokholmie, do którego przyjechała w wieku 18 lat. Tu zapisała się na kursy stenografii i maszynopisania przy szkole handlowej Bar-Lock. Naukę ukończyła wiosną 1927 roku. Wkrótce dostała pracę sekretarki w dziale radiowym Szwedzkiej Centrali Księgarskiej, później została asystentką redaktora w Królewskim Klubie Automobilowym. Chociaż w 1931 roku wyszła za mąż i rzuciła pracę na etacie, to w domu nadal redagowała wydawnictwa dla KKA. Później była stenografistką u jednego z kryminologów i cenzorem korespondencji w oddziale służby wywiadu. W końcu – jesienią 1946 roku – została redaktorką książek dla dzieci w wydawnictwie Rabén & Sjögren. Tu wytrwała ćwierć wieku – do przejścia na emeryturę. Pierwszą książkę o Pippi Pończoszance Astrid Lindgren zaczęła pisać wiosną 1944 roku. W tym samym czasie debiutowała, jako pisarka: na księgarskich półkach pojawiły się jej „Zwierzenia Britt-Marii”. Rok później światło dzienne ujrzał pierwszy tytuł o Pippi. Publikację tę wydawnictwo Rabén & Sjögren nagrodziło I nagrodą w konkursie na książkę dla dzieci w wieku 6–10 lat. Drugi tom przygód Pippi wyszedł drukiem w 1946 roku. Astrid Lindgren napisała w sumie prawie 100 książek przetłumaczonych na 76 języków i sprzedanych w nakładzie 80 mln egzemplarzy. Na ich podstawie powstawały sztuki teatralne, musicale i filmy. Najpopularniejszymi stworzonymi przez Lindgren bohaterami byli - obok Pippi – Emil ze Smalandii, Karlsson z Dachu, Nils Paluszek, detektyw Blomkvist i Lotta z ulicy Awanturników. Lindgren zadała kłam opinii, że dzieci łakną wyłącznie sielankowych i niewinnych opowieści. Pisarka doszła do wniosku, że dzieciom potrzeba też baśni pozwalających na odnalezienie się w niebajkowej rzeczywistości, na uporanie się z własnymi lękami i obawami. Dlatego w swoich książkach zastąpiła moralizatorstwo humorem, fantazją i celną obserwacją psychologiczno-obyczajową. Chociaż początki nie były łatwe. Kiedy przygody Pippi ujrzały światło dzienne, uznano je za szkodliwe wychowawczo i potępiono (nie tylko zresztą w rodzinnej Szwecji, ale też w innych krajach, m.in. we Francji). Z czasem to się zmieniło a sama Lindgren zaczęła się cieszyć coraz większym poważaniem. Kiedy np. w 1976 roku skrytykowała absurdalną politykę podatkową rządu, przyczyniła się do wyborczej porażki – po 40 latach sprawowania władzy – szwedzkich socjaldemokratów. W Polsce Astrid Lindgren uhonorowano tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego i Orderem Uśmiechu. Pisarka zmarła z powodu infekcji wirusowej. Została pochowana w rodzinnym Vimmerby.

Zdjęcie profilowe: AKG/East News