Jerzy Treutler

Jerzy Treutler

Ur. 31.05.1931 Zm. 11.12.2020

Wspomnienie

Wybitny grafik, plakacista, autor słynnej „Jaskółki” – logotypu Mody Polskiej. Urodził się w Beszynie na Kujawach, gdzie jego rodzice mieli majątek ziemski. Po II wojnie światowej zamieszkał w Warszawie. – Rysowałem od bardzo wczesnego dzieciństwa. Rodzice kupowali mi papier pakowy i zwyczajny ołówek, a ja byłem jeszcze tak mały, że rysowałem do góry nogami (...). Żołnierze i konie. I wtedy już wiedziałem, że chcę się tym zajmować – wspominał na łamach Gazeta.pl. Po maturze zdanej w 1949 roku, Jerzy Treutler poszedł do Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (w 1950 roku przekształconą w Akademię Sztuk Plastycznych, a siedem lat później w Akademię Sztuk Pięknych) w Warszawie. Był uczniem wybitnego polskiego grafika i rysownika Tadeusza Kulisiewicza. Jerzy Treutler ukończył studia w 1955 roku. Zaczynał od niewielkich formatów – rysunków prasowych, ulotek, wywieszek. Później tworzył też okładki i ilustracje do książek. Szybko nawiązał współpracę z większymi przedsiębiorstwami. Projektował dla Wydawnictwa Artystyczno-Graficznego (przekształconego w Krajową Agencję Wydawniczą), Centrali Wynajmu Filmów, Centralnego Biura Wystaw Artystycznych. Tworzył katalogi, okładki, ilustracje do książek oraz plakaty. To właśnie plakaty stały się jego specjalnością. Zaprojektował ich ponad dwieście. Jest zaliczany do grona twórców, cieszącej się dużym prestiżem na świecie polskiej szkoły plakatu. Stworzył m.in. zachwycające plakaty do takich filmów, jak „Pięć łatwych utworów” Boba Rafelsona i „Hotel du Nord” Marcela Carné. – Plakat polski wybił się na świat (...), dlatego że był skrótem myślowym, rebusem, był oparty na geście, na malarstwie, na swobodzie plastycznej – mówił w rozmowie z portalem Gazeta.pl. – Tomaszewski, Świerzy, Starowieyski, Młodożeniec – oni wszyscy wyszli z malarstwa, dopiero potem dostosowali swój warsztat do potrzeb grafiki użytkowej. Dzisiaj mało kto ma taki warsztat. Jego styl charakteryzował się szeroką kreską i odważną kolorystyką. Treutler często posługiwał się metaforą, poszukiwał nieoczywistych skojarzeń. Pracował jako niezależny artysta. Wykonywał przeróżne zamówienia – od plakatów cyrkowych, filmowych, teatralnych, przez opracowania graficzne kalendarzy i okładek książek, aż po logotypy firm. I właśnie logotyp okazał się jego najbardziej rozpoznawalnym dziełem. W 1958 roku Xymena Zaniewska, jedna z projektantek współpracujących z Modą Polską, zaproponowała Jerzemu Treutlerowi stworzenie logotypu firmy odzieżowej. Tak powstała słynna „Jaskółka”. – Dziś istnieje poważna literatura na temat znaku - czy w kontrze, czy nie w kontrze, prosto, pochyło, na bieli, na czerni. Wtedy nie było żadnego oprzyrządowania, przynajmniej ja nie posiadałem – wspominał na łamach Gazeta.pl pracę nad „Jaskółką”. – Miałem kartkę brystolu i narysowałem znak plus zmniejszenie i napis. Tej czcionki, Paneuropa, specjalnie nie kocham, ale ze znaku byłem zadowolony. Oni też. Treutler brał udział w najważniejszych imprezach artystycznych: Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie i Biennale Plakatu Polskiego w Katowicach. Jego prace były prezentowane na zbiorowych wystawach plakatu polskiego w ponad 20 krajach, głównie w Europie, ale też na innych kontynentach. W 1976 roku otrzymał nagrodę honorową podczas Międzynarodowych Targów Książki dla Dzieci i Młodzieży w Bolonii za oprawę graficzną książki „Horoskop: pamiętnik ze współczesnej poezji polskiej ułożyła na każdy dzień roku Anna Kamieńska”.

Dawid Dróżdż

Zdjęcie profilowe: Archiwum Jerzego i Aliny Treutlerów (AJAT)