Tadeusz Bór-Komorowski
Wspomnienie
W czasie II wojny światowej był komendantem głównym Armii Krajowej i naczelnym wodzem Polskich Sił Zbrojnych, a po wojnie - premierem rządu RP na uchodźstwie. To on wydał rozkaz o wybuchu powstania warszawskiego. Tadeusz Komorowski urodził się w rodzinie ziemiańskiej herbu Korczak. W 1913 r. ukończył gimnazjum we Lwowie, a dwa lata później szkołę oficerską piechoty i kawalerii w Wiener Neustadt. W czasie I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej na froncie rosyjskim i włoskim. Służbę w wojsku polskim zaczął od listopada 1918 roku, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, został ranny w bitwie pod Komarowem. Był miłośnikiem jeździectwa, w 1924 r. starował w tej konkurencji w Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, a 12 lat później – podczas igrzysk w Berlinie był kierownikiem ekipy jeździeckiej, która zdobyła srebrny medal. We wrześniu 1939 uniknął niewoli, przedostał się do Krakowa i został komendantem tamtejszego obszaru Związku Walki Zbrojnej, co m.in. zawdzięczał zdolnościom organizacyjnym, jakim wykazał się jeszcze przed wojną, dowodząc pułkiem ułanów. W pierwszej połowie 1940 roku awansował do stopnia generała brygady. Po dekonspiracji (został aresztowany przez Gestapo, ale udało mu się uciec) i przedostaniu się latem 1941 do Warszawy, został zastępcą komendanta głównego ZWZ (przemianowanego w lutym 1942 roku na Armię Krajową), jesienią objął dowództwo nad okręgami Poznań i Pomorze. Po aresztowaniu gen. Stefana Grota-Roweckiego, od 1 lipca 1943 roku Tadeusz Komorowski był Komendantem Głównym Armii Krajowej. Jesienią 1943 roku wydał rozkaz do rozpoczęcia akcji „Burza” – operacji militarnej przeciw okupantowi niemieckiemu, która miała przygotować administrację państwa podziemnego do roli gospodarza w kontaktach z nadciągającą Armią Czerwoną. Latem 1944 podjął, jedną z najbardziej dramatycznych w historii, decyzję o wybuchu powstania w Warszawie, aby – jak pisał – „ojczyźnie przywrócić wolność i wymierzyć zbrodniarzom niemieckim przykładną karę za terror i zbrodnie dokonane na ziemiach Polskich”. Wierzył, nie bez racji, że wyparcie Niemców z Warszawy przez Armię Czerwoną oznaczać będzie faktyczne poddanie się sowieckiej Rosji. Tuż przed upadkiem powstania został mianowany Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. Po kapitulacji powstania trafił do niemieckiej niewoli. Był więziony w oflagach Nürnberg-Langwasser i Colditz oraz stalagu Markt-Pongau. Po wyzwoleniu wyjechał do Anglii. Tam, krótko, był najpierw Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących poza granicami kraju, a potem premierem rządu emigracyjnego. Był trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, a pośmiertnie - Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari. Zmarł na atak serca w trakcie polowania. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie, ale w 1994 roku prochy generała Komorowskiego zostały przywiezione do Polski i złożone w kwaterze Komendy Głównej AK na warszawskich Powązkach.