Wojciech Karpiński

Wojciech Karpiński - pisarz, eseista, historyk sztuki i krytyk literacki – urodził się w okupowanej Warszawie. Był absolwentem stołecznego VI LO im. Tadeusza Reytana (rocznik 1961). Pięć lat później ukończył studia romanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim i zaczął – na tej samej uczelni - studia filozoficzne. W 1967 zadebiutował na UW w roli nauczyciela literatury francuskiej. Mniej więcej w tym czasie – głównie podczas wyjazdów zagranicznych – poznał twórców, którzy później mieli wpływ na jego twórczość, m.in. Witolda Gombrowicza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Konstantego Jeleńskiego, Józefa Czapskiego, Czesława Miłosza. Jako literat debiutował w 1964 na łamach „Kwartalnika Neofilologicznego” - szkicem o François de La Rochefoucauld. Później publikował w „Kulturze”, „Res Publice”, „Tygodniku Powszechnym”, „Więzi”, „Znaku” i „Zeszytach Literackich”, a od maja 1970 - w paryskiej „Kulturze”, gdzie używał pseudonimów Jacek Salski i Kazimierz Opaliński. Również w 1970 roku obronił pracę doktorską, ale zaraz potem został z warszawskiego uniwersytetu usunięty. Pretekstem było skazanie jego brata Jakuba w politycznym procesie taterników (którego nazwa wzięła się stąd, że oskarżeni mieli przerzucać niezależne wydawnictwa do Polski z ówczesnej Czechosłowacji właśnie przez Tatry). W latach 70. XX wieku był sekretarzem Komitetu Neofilologicznego Polskiej Akademii Nauk (1971–1973), w „Pamiętniku Literackim” redagował rubrykę poświęconą literaturze francuskiej (1972–1979), a w „Tygodniku Powszechnym” - rubrykę „Tematy i refleksje”, znalazł się w gronie redakcyjnym miesięcznika „Twórczość” i współtworzył pismo „Res Publica”. W 1980 roku wstąpił do „Solidarności”. Rok później wyjechał do USA na zaproszenie U.S. International Agency (Educational and Cultural Agency) i to go uratowało przed internowaniem w pierwszych dniach stanu wojennego (chociaż na oficjalnej liście internowanych opublikowanej w „Trybunie Ludu” z 17. grudnia 1981 r. się znalazł). W Ameryce wykładał na Yale University (1982), University of Texas (1990) i New York University (1994–1995). Od 1982 mieszkał w Paryżu, był tam członkiem komitetu wykonawczego Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej (do 2002 roku). Zasiadał też w redakcji „Zeszytów Literackich”, a w latach 1982–2008 pracował w paryskim Centre national de la recherche scientifique. Do najważniejszych publikacji Wojciecha Karpińskiego należą: „Od Mochnackiego do Piłsudskiego. Sylwetki polityczne XIX wieku” (napisana z Marcinem Królem ale ocenzurowana w 1974, w pełnym wydaniu ukazała się dopiero w 1997 roku), „W Central Parku” (1980), „Pamięć Włoch” (1982), „Książki zbójeckie” (1988), „Fajka van Gogha” (biografia holenderskiego malarza oparta na jego korespondencji i dokumentach źródłowych, 1995), „Portret Czapskiego” (1996), „Twarze" (2012). Za „wybitne osiągnięcia w pracy twórczej oraz działalności publicystycznej i wydawniczej, za zasługi w popularyzowaniu literatury” w 2012 roku otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zdjęcie profilowe: Michał Dyjuk / Reporter