Alan Parker

Alan Parker

Ur. 14.02.1944 Zm. 31.07.2020

Wspomnienie

Twórca "Ptaśka", "Missisipi w ogniu" i "Evity" zmarł po długiej chorobie. Mówił, że chce nakręcić film w każdym klasycznym gatunku. Prawie mu się to udało: reżyserował fabuły społeczne, kryminały, musicale i dramaty wojenne. Alan Parker powtarzał: „Moja robota nie polega na tym, żebyście poczuli się w kinie komfortowo”. Jego debiutancki „Bugsy Malone” (1976) to pastisz kina gangsterskiego, dziejący się w roku 1929, a główne role grają w nim dzieci (wśród nich Jodie Foster). „Ekspres o północy” (1978, reżyserska nominacja do Oscara) opowiada o amerykańskim studencie (Brad Davis), który przechodzi gehennę w tureckim więzieniu, gdzie trafił za przemyt narkotyków. W „Sławie” (1980) przez cztery semestry obserwujemy zbiorowość studentów przyjętych do nowojorskiej High School of Performing Arts. „Ściana” (1982) to filmowa wersja płyty zespołu Pink Floyd. „Ptaśka” (1984, Grand Prix du Jury w Cannes), wg powieści Williama Whartona, w którym dwaj przyjaciele (Matthew Modine i Nicolas Cage) wracają z wojny w Wietnamie okaleczeni fizycznie i duchowo, oprawił muzycznie Peter Gabriel. W czarnym kryminale „Harry Angel” (1987) prywatny detektyw (Mickey Rourke) ściga mordercę, którym jest on sam, wodzony za nos przez diabła, podpisującego się Lou Cypher (Robert De Niro). W „Missisipi w ogniu” (1988, reżyserska nominacja do Oscara) dwaj agenci FBI (Gene Hackman i Willem Dafoe) w roku 1964 szukają członków Ku Klux Klanu, którzy zamordowali obrońców praw obywatelskich. „Nasz film - tłumaczył Parker - nie mógł dać pełnego obrazu walki czarnych o prawa obywatelskie. Nasi bohaterowie są białymi i, prawdę mówiąc, film zapewne w ogóle by nie powstał, gdyby bohaterami nie byli biali”. W optymistycznych „The Commitments” (1991) biedni dublińczycy zakładają kapelę soulową. „Evita” (1996) to ekranizacja musicalu Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a, o Evie Perón (Madonna), żonie prezydenta Argentyny, której towarzyszy rewolucjonista Che (Antonio Banderas). A „Przyjdź zobaczyć raj” (1990) relacjonuje romans Japonki (Tamlyn Tomita) i Amerykanina (Dennis Quaid), wybuchający, gdy Japończycy, po przystąpieniu USA do II wojny światowej, są w Stanach internowani. Parker pochodził z północnego Londynu. Zaczynał w środowisku reklamowym, gdzie związał się z Davidem Puttnamem, który stał się jego „osobistym producentem”. Był kłótliwy: o Rourke mówił, że to potwór i dewiant, który powinien siedzieć w więzieniu. Z Oliverem Stone’em, który napisał scenariusz „Ekspresu o północy”, darł koty przez dziesięciolecia. Wściekał się, że można wspierać finansowo pseudointelektualne filmy Petera Greenawaya. W roku 2000 na pięć lat został szefem brytyjskiego Film Council (to odpowiednik polskiego PISF-u). W 2002 r. otrzymał tytuł szlachecki. Uczył reżyserii w National Film and Television School oraz, gościnnie, na całym świecie. Wydał trzy powieści: książkową wersję „Bugsy Malone”, „Puddles in the Lane” (1977) i „The Sucker’s Kiss” (2003), oraz trzy zbiory rysunków satyrycznych z dowcipnymi komentarzami. W wolnych chwilach malował.

Jacek Szczerba

Zdjęcie profilowe: Featureflash Photo Agency / Shutterstock.com