Joanna Kulmowa

Jedna z największych osobowości polskiej literatury. Pisała wiersze i sztuki teatralne dla dzieci, a także słuchowiska, scenariusze telewizyjne, powieści, opowiadania, poezję. Była aktorką i reżyserką. - Poeta to człowiek, który nie zgubił swojej dziecięcej głupoty - uważała Joanna Kulmowa. Jej wiersze pełne inwencji językowej i słów, takich jak „kołdrelie” czy „krześlaki”, są jawnym dowodem nie tylko nieskrępowanej wyobraźni, ale też poetyckiej odrębności Kulmowej. Kochało ją za to kilka pokoleń czytelników. Joanna Kulmowa urodziła się w Łodzi. Przeżyła wojnę, ukrywając się z rodzicami po aryjskiej stronie. Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Łodzi, studiowała reżyserię na PWST w Warszawie. Wyszła za reżysera Jana Kulmę, ale od aktorstwa wolała pisanie. Już jako nastolatka zaniosła swój wiersz „Historyjka cała jak muszka w polewce pływała” Janowi Brzechwie, który odesłał ją ze słowami: „Nie znam się na tym. Pójdziesz do 'Świerszczyka', tam ci to wybiją z głowy”. Nie wybili, „Historyjka...” ukazała się w „Przyjacielu”, a Kulmowa już nigdy nie przestała pisać. Wydała kilkadziesiąt tomików wierszy, spośród których młodsi czytelnicy znają „Zimowe słowiki”, „Krześlaki z rozwianą grzywą”, „Garbatą modlitwę”, „Dębołki”. Starsi - m.in. „Fatum na zakręcie”, „Boże umieranie”, „Zawiązki”, „Suplement mój” i „Moją pełnię, czyli wiersze lubiane” oraz autobiografię „Ciułanie siebie”. W 2008 r. za wybór poezji „Kulmowa dzieciom” Joanna Kulmowa otrzymała Literacką Nagrodę m.st. Warszawy. Ostatnio opublikowała tomik „Moje żarty” z utworami z lat 1957-87. Jej miejscem na ziemi okazały się Strumiany. W tej osadzie w sercu Puszczy Goleniowskiej zamieszkała z mężem w 1961 r. Tam powstała większość jej utworów: tomiki wierszy dla dorosłych, poematy, wiersze dla dzieci, songi, libretta operowe, a także słuchowiska radiowe. W stanie wojennym wspólnie z mężem (gdy dołączyli do aktorskiego bojkotu, aby się utrzymać, został organistą w pobliskim kościele) tworzyła dla szczecińskich uczniów tzw. strumiańskie komplety. W ich ramach odbywały się spotkania literackie organizowane w wiejskich świetlicach i kościołach. Joanna Kulmowa była pierwszą kobietą doktorem h.c. Uniwersytetu Szczecińskiego i pierwszą Honorową Obywatelką Szczecina. Przyznano jej Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski i Order Uśmiechu.