Jan Kulma

Reżyser teatralny i telewizyjny, muzyk, współzałożyciel Warszawskiej Opery Kameralnej, filozof i pisarz, żołnierz AK i uczestnik powstania warszawskiego, mąż poetki Joanny Kulmowej. Urodził się w Radomiu. Okupację spędził w Warszawie, w konspiracji działał od 1941 r. Służył w batalionie „Ruczaj”, w powstaniu brał udział w walkach o Ogród Botaniczny. Jak twierdził, przeżył dzięki kolejnym szczęśliwym przypadkom i pomocy sanitariuszek. Po kapitulacji wyszedł z Warszawy ze szpitalem wojskowym. Do końca 1944 r. przebywał u rodziny w Bochni. Po wojnie studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczył się też reżyserii, przy której na dość długi czas pozostał. Z Joanną ożenił się w 1952 r. Po Październiku dzięki Jerzemu Putramentowi dostali wreszcie mieszkanie, Joanna wydała zbiór wierszy, a Jan miał świetną pracę w telewizji. Reżyserował nowatorskie przedstawienia, w których splatało się słowo i muzyka, grali ludzie i lalki. Zrobił głośny film „Ocalony z Warszawy” z muzyką Schoenberga. Był u szczytu. Telewizja, ZAIKS, ministrowie kultury sypali nagrodami, w Anglii i Stanach czekały na niego stypendia. W 1960 r. Stefan Sutkowski zaproponował Kulmom współpracę przy tworzeniu opery kameralnej. Jan zajął się stroną reżyserską, a Joanna – literacką. Po pierwszej premierze, w 1961 r. Kulmowie przeprowadzili się do Strumian koło Stargardu, gdzie mieszkali do 1996, prowadząc bogate życie artystyczne i towarzyskie. W czasie stanu wojennego dali schronienie grupie ukrywających się opozycjonistów. Kulma współpracował z przywódcami „S” ze Szczecina i innych miast. Zarabiał na utrzymanie w kościołach, w których był organistą, a żona śpiewała na ślubach. Choć zamierzali mieszkać w Strumianach do końca życia, z ukochanego domu wypędziło ich uciążliwe sąsiedztwo farmy norek. Wrócili do Warszawy. W 2002 r. Kulmowie przekazali Uniwersytetowi Szczecińskiemu pamiątki, obrazy i księgozbiór, które stały się zalążkiem zbiorów przechowywanych w Sali Strumiańskiej. Jan Kulma został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska oraz Warszawskim Krzyżem Powstańczym. W 2003 r. razem z żoną odebrał Ogólnopolską Nagrodę Artystyczną – Laur Izabelli Elżbiety z Poniatowskich Branickiej „za żarliwość w poszukiwaniu sensu życia, głębokiej radości życia i nadziei".