Maria Iwaszkiewicz-Wojdowska

Córka Iwaszkiewiczów nie tylko dbała o zachowanie spuścizny po rodzicach – przez wiele lat była także redaktorką w Czytelniku, założyła kultową kawiarnię, ratowała od zapomnienia przedwojenne przepisy kulinarne i kulturę jedzenia. Maria Iwaszkiewicz-Wojdowska była córką Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów i wnuczką Stanisława Lilpopa, jednego z założycieli Miasta Ogrodu Podkowa Leśna. Od 1928 r. mieszkała z rodzicami i siostrą w Stawisku w Podkowie Leśnej. Maturę zdała w 1942 r. na tajnych kompletach. W czasie okupacji włączyła się w ruch oporu: redagowała młodzieżowe pismo konspiracyjne „Podkowa News”, współtworzyła okupacyjną „Szopkę Podkowińską”. Uczestniczyła w tzw. olimpiadzie w Zarybiu (zawodach sportowych zorganizowanych latem 1942 r. rozgrywanych między młodzieżą z Zarybia i Stawiska). Pomagała rodzicom, którzy w Stawisku ukrywali podczas wojny wielu Żydów, za co w latach 80., na jej wniosek, otrzymali tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Z wykształcenia archeolog, w latach 1948-52 pracowała w Wytwórni Filmów Dokumentalnych jako asystentka montażysty. W 1952 r. rozpoczęła pracę w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” jako redaktor, potem założyła i prowadziła legendarną kawiarnię literacką (1957-65), a później wróciła do pracy redaktorskiej (1965–85). W siermiężnych czasach PRL-u przypominała, jak jadano przed wojną, ratowała od zapomnienia dawne przepisy, opowiadała o życiu w rodzinnym Stawisku. Była autorką książek: „Gawędy o jedzeniu” (1967), „Gawędy o przyjęciach” (1975), „Kuchnia francuska” (1976, współautor Stanisław Włodek), „Z moim ojcem o jedzeniu” (1980). W 2018 r. ukazała się jej książka „Kuchnia Iwaszkiewiczów. Przepisy i anegdoty”. Realizując testament ojca, po jego śmierci (1980) zaczęła organizować Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. Uczestniczyła w tworzeniu, gromadzeniu i archiwizacji zbiorów i została honorowym kustoszem muzeum. Na łamach „Zeszytów Literackich” jej wspomnienia ukazywały się w cyklu „Portrety”, w 2005 r. opublikowała też wspomnieniową książkę „Z pamięci”. W 2014 r. ukazała się jej książka „Spotkać Iwaszkiewicza” (współautorzy: Ludwika Włodek, Wiesław Kępiński, Anna Król). W 2010 r. została honorową obywatelką Podkowy Leśnej.