John Berger

John Berger

Ur. 05.11.1926 Zm. 02.01.2017

Wspomnienie

Brytyjski krytyk sztuki i pisarz zasłynął książką „Sposoby widzenia", którą na ekran przeniosło BBC. Susan Sontag powiedziała o nim, że w swoim pisarstwie był niezrównany. Berger urodził się w Londynie, ale przez większość życia mieszkał we Francji. Karierę zaczął jako malarz, potem uczył rysunku i pisał o sztuce. Był płodnym twórcą i nie bał się wyrażać wyraziste opinie, choćby wtedy, gdy pisał o sztuce dla „The New Statesman”. W 1972 r. ukazała się najbardziej znana książka Bergera z dziedziny fikcji – „G.”. Ta eksperymentalna powieść osadzona w Europie początku XX w. przyniosła autorowi Nagrodę Bookera. Berger oddał wtedy połowę sowitej nagrody pieniężnej brytyjskiej Partii Czarnych Panter (radykalnej organizacji walczącej o prawa czarnej mniejszości). Resztę pieniędzy poświęcił na badania nad robotnikami migrantami – Berger był zainteresowany kwestiami socjalnymi – których wyniki opisał w książce „A Seventh Man”. W roku wydania „G.” ukazały się również jego „Sposoby widzenia”. To ta książka, sprzedana w ponad milionie egzemplarzy, przyniosła mu największą sławę. Berger, ideowo związany z lewicą, przybliżył w nim dokonania niemieckiego filozofa Waltera Benjamina, zwłaszcza jego esej „Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej”. „Sposoby widzenia”, w których Berger opowiadał nie o samym malarstwie, lecz o tym, jak i dlaczego na nie patrzymy, w znaczącym stopniu ukształtowały teorię kultury wizualnej. Na podstawie książki nakręcono czteroodcinkowy, wyróżniony nagrodą BAFTA program dla BBC. W serialu widzimy mężczyznę w średnim wieku z przydługimi lokami i we wzorzystej koszuli, który nie boi się kamery – Berger stał się rodzajem kontrkulturowego celebryty lat 70. W 1974 r. Berger wyjechał z Anglii. Mieszkał w Paryżu i Genewie, w końcu osiadł w alpejskiej wiosce Quincy we Francji, gdzie nauczył się nawet hodować bydło. Pod koniec życia mieszkał w Antony pod Paryżem.

Paulina Domagalska

Zdjęcie profilowe: Bridgeman / East News