Tytus Karlikowski ps. „Tytus”

Tytus Karlikowski ps. „Tytus”

Ur. 03.01.1927 Zm. 03.07.2019

Wspomnienie

Żołnierz słynnego Batalionu „Zośka”, po wojnie uczestniczył w wielu ekshumacjach kolegów. Tytus Karlikowski przed wojną należał do 146. Mazowieckiej Drużyny Harcerzy w podwarszawskich Włochach. Został też przybocznym drużyny ZHP na Jelonkach. We wrześniu 1939 r. uczestniczył w obronie Warszawy. Był łącznikiem Wojennego Pogotowia Harcerzy. Podczas okupacji działał w Szarych Szeregach. Brał udział w akcjach Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, polegających m.in. na rozlepianiu na murach plakatów ośmieszających Niemców. Jego drużyna należała do Hufca „Południe”, którego dowódcą był Jan Bytnar „Rudy”, jeden z głównych bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”. W czerwcu 1943 r. „Tytus” zdał tzw. małą maturę, po której rozpoczął naukę na tajnych kompletach Liceum im. Batorego. W Szarych Szeregach przeszedł cykl kursów wojskowych. By brać udział w akcjach zbrojnych Grup Szturmowych, do których przyjmowano tylko pełnoletnich harcerzy, zawyżył swój wiek o kilka lat. Od września 1943 r. był żołnierzem Batalionu „Zośka”, powstałego w wyniku reorganizacji Grup Szturmowych. Bezpośrednim dowódcą „Tytusa” (sekcyjnym) był poeta Krzysztof Kamil Baczyński. W chwili wybuchu powstania warszawskiego Tytus Karlikowski nie dotarł do punktu koncentracji swojego batalionu na Woli. Przez pierwsze dni walczył w Śródmieściu Północnym. Brał udział w pierwszych atakach powstańców z Batalionu „Kiliński” na broniony przez Niemców wieżowiec PAST-y, czyli centrali telefonicznej przy ul. Zielnej. Następnie przedostał się na Wolę i dołączył do Batalionu „Zośka”. Podczas walk na terenie cmentarzy powązkowskich 11 sierpnia 1944 r. został ciężko ranny i trafił do szpitala polowego. Cudem uszedł z życiem, gdy na placówkę spadły bomby. „Tytusa” wydobyto wtedy spod gruzów. W 1945 r. zdał maturę w Liceum im. Kopernika w Łodzi. W 1951 r. ukończył Wydział Leśny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W pracy naukowej zajmował się ochroną przeciwpożarową lasów. W latach 1981-87 przewodniczył Working Group for Forest Fire przy ONZ w Genewie. Był profesorem Instytutu Badawczego Leśnictwa i kierownikiem Katedry Profilaktyki Pożarniczej w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie oraz członkiem honorowym PAN. Tuż po wojnie uczestniczył w ekshumacjach „zośkowców” poległych w powstaniu i tworzeniu kwatery Batalionu „Zośka” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Angażował się w pomoc rodzinom poległych koleżanek i kolegów, zbierał dokumenty i relacje dotyczące batalionu. Wśród wielu odznaczeń, które otrzymał, były: Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych oraz krzyże Kawalerski, Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Tomasz Urzykowski