Immanuel Wallerstein
Wspomnienie
Emerytowany profesor Uniwersytetu Yale, badacz marksizmu, autor teorii systemu światowego, którego historię opisał w kilkutomowym dziele „The Modern World System”. Według Wallersteina mamy obecnie do czynienia z początkiem końca kapitalizmu, który przekształci się za kilkadziesiąt lat w nową formację społeczną. Polityka świata zachodniego przez ostatnie 500 lat opierała się na podbijaniu nowych terenów w celu pozyskania tanich pracowników i surowców oraz znalezienia nowych rynków zbytu. Ale już skończyły się możliwości ekspansji, a biedne kraje Południa (peryferie) domagają się sprawiedliwego podziału zasobów. Spotyka się to ze sprzeciwem bogatych krajów Północy, zwłaszcza Stanów Zjednoczonych, próbujących zachować pozycję hegemona, co spowoduje nasilenie konfliktów. Koniec kapitalizmu nastąpi nie w wyniku rewolucji, ale obiektywnych zmian: zmniejszenia się zasobu taniej siły roboczej, zamieszkującej typowe tereny rolnicze, demokratyzacji życia, kryzysu państwa i wzrostu tendencji antypaństwowych oraz zanieczyszczenia środowiska. „Kryzys potrwa jeszcze 20, 30, może 40 lat. Będzie chaos i gwałtowne wstrząsy w stosunkach międzynarodowych i gospodarce. Szczegóły są całkowicie nieprzewidywalne i wynik jest nieprzewidywalny” – mówił prof. Wallerstein w rozmowie z Adamem Leszczyńskim w 2012 r.