Julian Stańczak

Julian Stańczak

Ur. 05.11.1928 Zm. 25.03.2017

Wspomnienie

Był uważany za współtwórcę op-artu, chociaż sam nie lubił tego terminu. Zapytany o to, co ukształtowało go jako artystę, mówił, że każde ludzkie zajęcie dotyczy przetrwania. Julian Stańczak urodził się na Podkarpaciu. W czasie II wojny razem z rodziną został zesłany na Syberię. W obozie stracił władzę w prawej ręce. Uciekł i mimo młodego wieku zaciągnął się do wojska. Rodzinę odnalazł w Teheranie. Już razem udali się do obozu dla uchodźców w Ugandzie. Tam spędził młodość i uczył się rysować lewą ręką. W 1949 r. wyemigrował z rodziną do Wielkiej Brytanii, zaczął studia w Londynie, ale w 1950 r. zamieszkał w USA. Studiował w Cleveland Art Institute, potem w Yale. W 1964 r. został profesorem malarstwa w Cleveland Art Institute. Wykładał tam przez 38 lat. Nazwę ruchu, op-art, zaproponował krytyk sztuki Donald Judd, opisując wystawę indywidualną Stańczaka z 1964 r. Główne założenie op-artu to oddziaływanie na oko odbiorcy sztuki. Stańczak nie lubił jednak tej nazwy i przypominał, że podobny rodzaj twórczości był obecny od tysiącleci. Mówił: „Nie uważam się za »ojca op-artu«, nienawidziłem tytułu mojej pierwszej solo wystawy”. Jego prace znajdują się w licznych kolekcjach, m.in. muzeum sztuki nowoczesnej MoMA w Nowym Jorku.

Paulina Domagalska