Ayn Rand

Jej książkę „Atlas zbuntowany" (1957) eksperci Biblioteki Kongresu Amerykańskiego uznali za drugą - po Biblii - książkę najważniejszą dla Amerykanów. Alissa Zinowjewna Rosenbaum urodziła się w Petersburgu tuż po „krwawej niedzieli", która zapoczątkowała rewolucję 1905 r. Ojciec był zamożnym aptekarzem - pozycja rzadka wśród Żydów w Petersburgu. Mimo antysemickich ekscesów i dyskryminacji ludności żydowskiej w carskiej Rosji rodzina Rosenbaumów nie sympatyzowała z ruchem rewolucyjnym. W lutym 1917 r. Alissa obserwowała z balkonu demonstrację antyrządową, która przerodziła się w krwawe zamieszki. Na jesieni bolszewicy dokonali przewrotu i w ciągu nocy rodzina Rosenbaumów straciła cały majątek. Studiowała na Uniwersytecie Leningradzkim, gdzie liznęła ogólnej wiedzy humanistycznej. Po studiach pracowała jako przewodniczka, a w Instytucie Sztuki Filmowej uczyła się scenopisarstwa. Tam zachwyciła się amerykańskimi filmami i zamarzyła o Hollywood. W 1925 r. dostała paszport. Niemal natychmiast po przyjeździe do USA Alissa Rosenbaum zmieniła się w Ayn Rand. Pół roku mieszkała u krewnych w Chicago i uczyła się angielskiego. A potem wyruszyła do Hollywood. Drugiego dnia pobytu spotkała Cecila DeMilla, wówczas najpopularniejszego reżysera i producenta w Hollywood. On zaproponował jej pracę w swoim studiu filmowym na stanowisku junior screenwriter. Na planie poznała Franka O’Connora - drugorzędnego aktora, za którego wyszła za mąż, stając się obywatelką Stanów Zjednoczonych. Rzuciła pracę w Hollywood i przeniosła się z mężem do Nowego Jorku. Życie w ZSRR opisała w częściowo autobiograficznej książce „We the Living" („My, żyjący"). Była to pierwsza powieść Rand, w której przedstawiła konflikt między jednostką dążącą do wolności i kreatywności a strukturami zniewalającymi ludzi. Książka czekała na wydanie aż trzy lata. Sukces przyszedł w 1943 r., gdy ukazało się pisane dziewięć lat „Źródło", historia wybitnego architekta Howarda Roarka (prototypem był Frank Lloyd Wright), który postępuje wyłącznie według własnego uznania. Tworzy nowoczesne, funkcjonalne budynki, które zachwycają użytkowników, lecz nie podobają się tym, którzy kształtują architektoniczne gusty. Książka trafiła w czuły punkt Amerykanów - przypomniała, że Stany Zjednoczone zbudowano na indywidualizmie, aktywności i inwencji. Wydany w 1957 r. „Atlas zbuntowany" zaczął się od pytania: „Kim jest John Galt?", które dla milionów fanów autorki było czymś w rodzaju hasła. Od blisko pół wieku można je przeczytać na tysiącach amerykańskich samochodów, T-shirtach, rozmaitych gadżetach. Tytułowy Atlas, który podtrzymuje na swych ramionach całe społeczeństwo, to grupa przedsiębiorców indywidualistów niedocenianych przez resztę społeczeństwa. Rządowi i społeczeństwu zwalczającemu wolność i indywidualizm przeciwstawia się John Galt, wybitny przedsiębiorca. Z innymi „atlasami" przenosi się na wyspę, na której budują idealne kapitalistyczne społeczeństwo. „Atlas zbuntowany" wystarcza za cały wykład filozofii Rand. Uważa ona, że wolny człowiek jest indywidualistą, który dąży do urzeczywistnienia egoistycznych celów. Altruizm, czyli poświęcenie się dla celów innych niż własny interes, jest fałszem narzucanym przez doktryny mające zamiar zniewolić jednostkę - socjalizm, komunizm, nazizm, ale także chrześcijaństwo. Fani Ayn Rand stworzyli w Ameryce ruch społeczny. Wydają własne pisma, utrzymują fundację i Instytut Ayn Rand. Od 1987 r. istnieje też Towarzystwo Ayn Rand, skupiające przede wszystkim filozofów zafascynowanych jej twórczością. Działają też setki fanklubów pisarki i bohaterów jej powieści. Wystarczy wpisać w Google’a „Atlas" i wyświetlą się tysiące adresów stron internetowych poświęconych powieści.

Zdjęcie profilowe: Everett/East News