Zbigniew Brzeziński

Niekwestionowany ekspert do spraw komunizmu, były doradca prezydenta Jimmy'ego Cartera ds. bezpieczeństwa. Zbigniew Brzeziński urodził się w Warszawie. W wieku 10 lat wyjechał wraz z ojcem, polskim dyplomatą, do Kanady. Po studiach w Montrealu przeniósł się do USA, gdzie obronił pracę doktorską i zaczął wykładać na Uniwersytecie Harvarda, później pracował także na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jako niekwestionowany ekspert do spraw komunizmu zwrócił uwagę amerykańskich polityków. W latach 60. był doradcą podczas kampanii prezydenckiej Johna F. Kennedy'ego, w podobnym charakterze pracował także podczas kampanii Lyndona Johnsona. Przewidując rozpad Związku Radzieckiego i widząc jego ekonomiczną i polityczną stagnację, optował za nieantagonistyczną polityką wobec rządów w Europie Wschodniej. W grudniu 1976 r. prezydent Jimmy Carter zaproponował Zbigniewowi Brzezińskiemu stanowisko doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego USA. Rolę tę pełnił do 1981 r. Za swoją działalność Brzeziński otrzymał odznaczenia państwowe wielu krajów, m.in. Niemiec, Czech, Ukrainy czy Litwy. W 1995 r. prezydent Lech Wałęsa uhonorował go Orderem Orła Białego. Wcześniej, w 1981 r., otrzymał amerykański Medal Wolności. Tytuł doktora h.c. przyznały mu m.in. Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagielloński. W 2006 r. Zbigniew Brzeziński został Człowiekiem Roku „Gazety Wyborczej". Odbierając wyróżnienie, apelował o pogłębianie kultury demokratycznej w Polsce. Podkreślał też potrzebę zacieśniania relacji z państwami Europy: - Polska nie jest na Księżycu, ale między Odrą i Nysą a Bugiem. Jest sojusznikiem Ameryki, ale nie jej sąsiadem. Punktem wyjścia jest historycznie zakotwiczone pojednanie polsko-niemieckie. Ale to wymaga pracy, cierpliwości i szerszej perspektywy historycznej. A nie bolesnej pamięci. Przyjaciół należy przekonywać o swych racjach, a nie zrażać z pozycji moralnej wyższości - mówił. Po śmierci Brzezińskiego Jimmi Carter podkreślił, że odegrał on kluczową rolę we wszystkich najważniejszych osiągnięciach polityki zagranicznej, m.in. unormowaniu stosunków z Chinami, podpisaniu traktatu SALT II (porozumienia między USA z ZSRR w sprawie ograniczenia zbrojeń) i układu Torrijos-Carter (zakładającego stopniowe przekazywanie Panamie kontroli nad Kanałem Panamskim) oraz polepszeniu stosunków między przywódcami Egiptu i Izraela, co doprowadziło w końcu do podpisania porozumień genewskich. Jak dodał Carter, Brzeziński pozostał jego bliskim współpracownikiem do końca życia. „Był błyskotliwy, oddany i lojalny. Będzie mi go brakowało" - napisał.

Zdjęcie profilowe: Robert Kowalewski / Agencja Gazeta