Janusz Durko
Wspomnienie
Historyk, muzeolog i varsavianista. Przez ponad pół wieku kierował Muzeum Historycznym m.st. Warszawy (dzisiejsze Muzeum Warszawy). Janusz Durko w 1938 r. ukończył historię na Uniwersytecie Warszawskim. W okupowanej Warszawie pracował jako sekretarz i członek zarządu Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Firma ta zatrudniała wielu Żydów ukrywających się na tzw. aryjskich papierach. W mieszkaniu Janusza Durki schronienie znalazło około 20 uciekinierów z getta. W 1989 r. profesor i jego żona Janina otrzymali za to tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przyznawany przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie za ratowanie Żydów w czasie II wojny. W 1945 r. Janusz Durko został pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów oraz Instytutu Historii Najnowszej. W 1948 r. obronił pracę doktorską „Początki ruchu socjalistycznego w Królestwie Polskim”. Przez kilka lat wykładał na Akademii Nauk Politycznych. W 1951 r. został dyrektorem Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Przeznaczone na siedzibę tej instytucji kamienice po północnej stronie Rynku Starego Miasta nie były jeszcze wtedy odbudowane, poza kamienicą Pod Murzynkiem. Janusz Durko tworzył muzeum od podstaw. Kierował nim do 2003 r. W latach 1971-81 kierował Centralnym Archiwum KC PZPR. Za czasów prof. Durki Muzeum Historyczne m.st. Warszawy gromadziło eksponaty z różnych epok. Ale wyjątkową wagę miały pamiątki z powstania warszawskiego. Zbierane i przechowywane tutaj od wczesnych lat 80. dały początek kolekcji otwartego w 2004 r. Muzeum Powstania Warszawskiego. Prof. Janusz Durko był autorem ponad 140 publikacji na temat dziejów Warszawy i ruchu robotniczego, redaktorem naukowym wielotomowej Bibliografii Warszawy, członkiem kolegiów redakcyjnych m.in. „Encyklopedii Warszawy”, a także periodyków muzealnych. Należał do Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego. Współorganizował Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami i Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. Był prezesem Zarządu Głównego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami (1982-89), sekretarzem Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM (1954-70), przewodniczącym Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyków Szkła (1963-2003). Zasiadał w radach kilkunastu polskich muzeów.