Toni Morrison

Pochodząca z U.S.A. pisarka, redaktorka i nauczycielka, pierwsza afroamerykańska autorka nagrodzona Literacką Nagrodą Nobla. Toni Morrison urodziła się jako jako Chloe Ardelia Wofford w robotniczej miejscowości Lorain w stanie Ohio. Ameryka pogrążona była wtedy w Wielkim Kryzysie, a ruch praw obywatelskich miał się dopiero narodzić. Morrison od najmłodszych lat była przekonana o własnej wartości. Podobno już w szkole nie miała wątpliwości, że intelektem dorównuje białym dzieciom, a nawet je przewyższa. Dzięki pomocy rodziców skończyła literaturę angielską na Uniwersytecie Howarda, a później zrobiła magisterium na Uniwersytecie Cornella. Po studiach sama zaczęła wykładać na pierwszym z nich. Poszukiwania pracy doprowadziły ją do jednego z największych wydawnictw na świecie - Random House, gdzie została redaktorką i przez kolejnych 20 lat pracowała z aspirującymi i już znanymi autorami. Wtedy zorientowała się, że książka, którą chciałaby przeczytać, nie istnieje. I tak została pisarką. Napisanie historii, której jej brakowało, zajęło jej pięć lat. Wspominała w wywiadach, że „Najbardziej niebieskie oko” powstawało z samotności, kiedy jej dzieci spały. Jej debiutancka powieść została wydana w 1970 r. w nakładzie zaledwie 2 tys. egzemplarzy. Zanim w 1983 r. na dobre zajęła się już tylko pisarstwem, wydała jeszcze trzy powieści: „Sulę” w 1973, „Pieśń Salomonową” w 1977 i „Tar Baby” w 1981 r. Nagrodę Pulitzera przyniosła jej napisana w 1987 r. powieść „Umiłowana” - przejmująca do głębi historia niewolnicy, która zabija swoje dziecko. Kiedy powieść nie znalazła się na liście książek nominowanych do National Book Award, 48 pisarzy podpisało się pod listem protestacyjnym, oskarżając rynek wydawniczy o „przeoczenie i szkodliwy kaprys”. W 1993 r., gdy Akademia Szwedzka ogłaszała laureata Literackiej Nagrody Nobla, nikt już Morrison nie przeoczył, podobnie w 2012 r., kiedy z rąk swojego przyjaciela, prezydenta Baracka Obamy, odbierała Prezydencki Medal Wolności, najwyższe amerykańskie odznaczenie cywilne. Toni Morrison została uznana za pionierkę i gigantkę współczesnej literatury afroamerykańskiej. Dzięki swoim emocjonalnym, zaangażowanym powieściom zyskała miano głosu czarnych Amerykanów, a jej książki trafiły na listę szkolnych lektur. Upominała się o prawa mniejszości, walczyła z dyskryminacją i rasizmem. Od 1989 r. aż do emerytury, na którą przeszła w 2016 r., w wieku 85 lat, Morrison pracowała na Uniwersytecie Princeton. Swoim studentom, którzy marzyli o karierze pisarskiej, mówiła: „Nie chcę czytać o twoim życiu”. Przekonywała ich, że własna biografia powinna być jedynie inspiracją, a resztę powinna dopełnić wyobraźnia. Jej ostatnia powieść to „Skóra”, w Polsce wydana w 2016 r.