Peter Shaffer

Autor takich teatralnych hitów jak „Equus”, „Czarna komedia” czy „Amadeusz” - tę ostatnią sztukę przerobił potem na scenariusz oscarowego filmu Miloša Formana. Peter Shaffer urodził się w Liverpoolu w rodzinie o korzeniach żydowskich. Dorastał i kształcił się w Londynie, studiował historię w Trinity College w Cambridge. W 1954 r. w Stanach Zjednoczonych napisał pierwszą sztukę „The Salt Land”, której akcję osadził w kibucu w Izraelu. Sztukę wystawiło BBC, co zachęciło Shaffera do dalszej pracy. Wśród jego sztuk znajdziemy współczesne („Equus” o obłędzie religijnym i fascynacji końmi) i historyczne („Królewskie polowanie na słońce” o podboju królestwa Inków przez Pizarra, „Amadeusz” o Mozarcie i Salierim), farsy („Czarna komedia”) i kameralne dramaty psychologiczne („Letycja i lubczyk”, „Tajny detektyw”, „Niewinne kłamstwa”). Wszystkie wymienione sztuki były grane przez polskie teatry. Największym przebojem Shaffera był i jest „Amadeusz” (prapremiera w 1979 r.), za który zdobył w 1981 r. nagrodę Tony za najlepszą sztukę roku. W Polsce „Amadeusza” wystawiono niedługo po premierze na Broadwayu, kilka lat przed filmową premierą. Autorem adaptacji w Teatrze na Woli był Roman Polański, który zagrał Mozarta. W Salieriego wcielił się Tadeusz Łomnicki. Shaffer napisał też scenariusz opartego na swej sztuce filmu Milosa Formana, który w 1985 r. rozbił oscarowy bank. Amerykańska Akademia Filmowa nagrodziła twórców ośmioma statuetkami - jedną, za najlepszy scenariusz adaptowany, dostał Peter Shaffer. Wcześniej otrzymał zań Złoty Glob. Ekranizacji doczekały się także inne sztuki Shaffera: „Five Finger Exercise” (1962), „Królewskie polowanie na Słońce” (1969) z Robertem Shawem w roli Pizarra i Christopherem Plummerem w roli władcy imperium Inków Atahualpy, „Śledź mnie!” (1972) z Mią Farrow na podstawie sztuki „The Public Eye” oraz „Jeździec” (1977) z Richardem Burtonem i Peterem Firthem na podstawie sztuki „Equus”. Za scenariusz do „Jeźdźca” Shaffer otrzymał swą pierwszą nominację do Oscara, a także nominację do BAFTA. „Equus” zyskał nowe życie teatralne w 2007 r., kiedy na West Endzie wystąpił w nim Daniel Radcliffe, gwiazda filmów o Harrym Potterze. Bratem bliźniakiem Petera był zmarły w 2001 r. Anthony Shaffer, dramato- i powieściopisarz oraz scenarzysta.