Święte Wrota we Florencji. Cmentarz, który potrafi zachwycić
Początkowo była to niewielka nekropolia. Włoscy architekci sprawili jednak, że stała się monumentalnym cmentarzem. Witajcie w Porte Sante we Florencji.
Nekropolia nazywana jest także San Miniato al Monte. Oczywiście nie jest to przypadek. San Miniato to wzgórze w przepięknej Florencji, a San Miniato al Monte to nazwa bazyliki romańskiej, przy której znajduje się ten niesamowity cmentarz.
Cmentarz Porte Sante. Budowa świątyni trwała 137 lat
Prace przy budowie kościoła rozpoczęto w 1070 roku. Zakończono je 137 lat później. Benedyktyni wznieśli bazylikę w miejscu wczesnochrześcijańskiej świątyni.
Prace nad powstaniem nekropolii rozpoczęto w 1844 roku. Pierwotny projekt zakładał wykorzystanie całego obszaru twierdzy San Miniato jako cmentarza – tak przewidywały założenia architekta Niccolo Matasa. Nekropolię oficjalnie ustanowiono w tym miejscu w 1854 roku.
"Otoczony renesansowymi murami składał się wyłącznie z działki, na której wcześniej znajdowała się Opera Pia dei Ritiri Spirituali, służąca do pochówku braci. Później, dzięki pracy kilku florenckich architektów, w tym Niccoli Matasa, Mariano Falciniego, Tito Belliniego i Enrico Dantego Fantappié, uzyskał obecny monumentalny charakter" – czytamy na stronie internetowej miasta Florencji (comune.firenze.it).
Z tego samego źródła dowiadujemy się, że "pierwotnie cmentarz był podzielony na groby wykopane w części centralnej oraz kaplice i kolumbaria wzdłuż wałów". Dopiero kilkanaście lat po ustanowieniu nekropolii, w latach 70. XIX wieku, nagrobki wzbogacano krzyżami, wazonami i posągami. Kolejne tereny wykorzystano wówczas także pod budowę pomników nagrobnych i kaplic.
Mijały dekady i cmentarz systematycznie przekształcał się nie tylko w monumentalną, ale i elitarną nekropolię. Wszystko właśnie dzięki powstawaniu licznych kaplic i pomników, których twórcami byli wybitni architekci z Florencji, m.in. Tito Bellini i Enrico Dante Fantappié. Nic więc dziwnego, że chowano tu najznamienitszych i najbogatszych mieszkańców miasta.
Fot. Danuta Kubow
Autor "Pinokia" i polskie akcenty
Czyje groby możemy odwiedzić, spacerując po Porte Sante? Wśród najbardziej znanych postaci pochowanych na tym cmentarzu są m.in. pisarz i dziennikarz, autor "Pinokia" Carlo Lorenzini (Collodi); Luigi Bertelli (przydomek Vamba) pisarz i dziennikarz, autor książek dla dzieci i młodzieży; pisarz i scenarzysta filmowy Vasco Pratolini czy rzeźbiarz Libero Andreotti.
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Na cmentarzu Porte Sante warto także odwiedzić grób rodziny Zeffirelli. To w nim 18 czerwca 2019 r. pochowany został, zmarły trzy dni wcześniej, słynny reżyser filmowy, teatralny i operowy, scenograf i scenarzysta Franco Zeffirelli. Międzynarodową sławę przyniosły mu ekranizacje dzieł Williama Szekspira, m. in.: "Poskromienie złośnicy" z Richardem Burtonem i Elizabeth Taylor, "Romeo i Julia" z Leonardem Whitingiem i Olivią Hussey oraz "Hamlet" z Melem Gibsonem w roli głównej. W 1984 r. otrzymał prestiżową nagrodę Brytyjskiej Akademii Filmowej za scenografię do filmu "Traviata". Franco Zeffirelli ma także we Florencji swoje muzeum – mieści się na Piazza di San Firenze pod numerem 5.
Fot. Danuta Kubow
Na stronie przewodnik-po-florencji.pl czytamy, że wielu turystów zatrzymuje się przy romantycznym grobie. Tymczasem to miejsce spoczynku rodzeństwa Mazzone. "On zmarł podczas drugiej wojny światowej, a ona rok później, kilka dni przed swoim ślubem. Matka zamówiła widoczną i piękną rzeźbę. Uśmiechnięta para spogląda na siebie, ona z kwiatami i w sukni ślubnej, a on w mundurze, jakby zaklęci w tańcu na wieczność" – czytamy.
Fot. Danuta Kubow
Na Porte Sante odnaleźć można też polskie akcenty. Niedaleko od wejścia znajduje się prosty w formie grobowiec Giovanniego Papiniego, znanego włoskiego pisarza, poety i eseisty. Jego córka Viola wyszła za mąż za Stanisława Paszkowskiego, syna Karola Paszkowskiego – założyciela istniejącej do dziś kawiarni Paszkowski na Piazza della Repubblica we Florencji. Wszyscy spoczywają w grobowcu na Porte Sante.
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Podróż w wyjątkowe miejsce
Skąd nazwa nekropolii Porte Sante, czyli Święte Wrota, Święte Drzwi lub Święta Brama? Otóż papież nadał bazylice San Miniato al Monte przywilej pozwalający na utworzenie w niej właśnie Świętej Bramy. To specjalne, lewe drzwi otwierane tylko w Wielki Piątek lub na specjalne okazje. Przechodząc przez nie, wierni mogą otrzymać odpust zupełny.
27 lipca 1995 roku włoskie Ministerstwo Dziedzictwa Kulturowego i Środowiskowego uznało cmentarz Porte Sante za obiekt o znaczeniu historycznym i artystycznym.
Aby dotrzeć na San Miniato al Monte trzeba zmierzyć się ze stromymi schodami. Warto, i to zdecydowanie! Nie tylko dlatego, że nekropolia Porte Sante jest niesamowita, że trzeba zajrzeć do bazyliki San Miniato al Monte – także widok ze szczytu jest niesamowity.
Fot. Danuta Kubow
"Wizyta w tym miejscu to nie tylko podróż w głąb florenckiej historii, ale także przyjemna podróż przez sztukę" – zaprasza strona internetowa miasta Florencja.
Godziny otwarcia Cimitero delle Porte Sante:
1 lipca-31 sierpnia: codziennie w godz. 8.30-13.00;
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
Fot. Danuta Kubow
