John Lennon był jednym z najbardziej rozpoznawalnych artystów XX wieku, jego twórczość miała wpływ na miliony ludzi na całym świecie. 8 grudnia mija 45 lat od jego tragicznej śmierci.
Był zimny wieczór 8 grudnia 1980 roku, gdy John Lennon wchodził do apartamentowca Dakota na Manhattanie, gdzie mieszkał. To neorenesansowy budynek zlokalizowany na rogu 72. ulicy i Central Park West w Upper West Side, zaprojektował go Henry Janeway Hardenbergh. Oddano go do użytku w latach 80. XIX wieku. To apartamentowiec gwiazd. Mieszkali tutaj m.in. Boris Karloff znany z postaci Frankensteina, wokalista U2 Bono czy wokalistka Roberta Flack. Roman Polański nakręcił tutaj swój słynny thriller "Dziecko Rosemary".
Dla Lennona 8 grudnia 1980 roku to był pracowity dzień. Miał za sobą sesję zdjęciową z żoną Yoko Ono dla magazynu "Rolling Stone". Zrobiła ją słynną fotografka Annie Leibovitz w apartamencie Lennonów. Po sesji Lennon udzielił wywiadu ekipie z RKO Radio. Pretekstem był wydany właśnie album "Double Fantasy" zapowiedziany singlem "(Just Like) Starting Over". To był jedyny wywiad radiowy udzielony przez artystów w tamtym czasie.
"Wciąż wierzę w miłość, w pokój, w pozytywne myślenie" – to zdanie padło w czasie ostatniego, jak się później okazało, wywiadu Johna Lennona. Mówił też o tym, że zamierza pracować aż do śmierci i ma nadzieję, "że to będzie bardzo, bardzo długo".
Wieczór Lennon spędził z żoną w studiu nagraniowym, pracowali tam nad utworem "Walking on Thin Ice". Wchodząc do limuzyny czekającej pod bramą, para spotkała kilku fanów, wśród nich był 25-letni Mark David Chapman, przyszły morderca i fanatyczny wielbiciel Lennona. Dał nawet muzykowi do podpisania album "Double Fantasy".
Pod koniec 1980 roku Lennon zrezygnował z osobistych ochroniarzy, których przez lata zatrudniał z uwagi na ogromną popularność. To zapewne ułatwiło fanatykowi działanie. Czekał na Lennona w bramie, gdy ten wracał późnym wieczorem ze studia nagrań. O godzinie 22.49 oddał w kierunku muzyka pięć strzałów, cztery dosięgły celu. Lennon bardzo krwawił. Policjanci, którzy pojawili się na miejscu, przewieźli go radiowozem do szpitala, nie czekając na karetkę pogotowia.
Lekarzom nie udało się uratować muzyka, już o godz. 23.07 personel wydał komunikat o jego śmierci. ABC News podała wiadomość o zgonie Lennona, przerywając transmisję meczu futbolowego. Bardzo szybko pod apartamentowcem na Manhattanie zaczęli gromadzić się wstrząśnięci tragedią ludzie. 10 grudnia ciało Lennona zostało skremowane. Yoko Ono zdecydowała, że pogrzeb nie będzie publiczny, fanów poprosiła o modlitwę. Posłuchali. Na ulicach pojawiły się tysiące wspominających muzyka ludzi.
Morderca został skazany na dożywocie. Pochodzący z Honolulu Amerykanin Mark David Chapman pracował jako ochroniarz. Miał problemy z narkotykami, poddawał się leczeniu psychiatrycznemu.
"Przez wiele lat był zagorzałym fanem zespołu "The Beatles", a w szczególności samego Lennona. Albo słuchał utworów legendarnego brytyjskiego zespołu, albo odgrywał je na gitarze. W trakcie okresu studenckiego przeżył załamanie nerwowe, które doprowadziło do głębokiej i niezdrowej fascynacji życiem muzyka. Obsesyjne myśli Marka Davida Chapmana spowodowały, że ożenił się z Azjatką tylko dlatego, że przypominała mu żonę Lennona" – pisze Interia.pl.
Gdy w jego życiu zaczęło się dziać coraz gorzej, Lennon stał się dla niego antybohaterem. Jak potem ustalili śledczy, zabójstwo planował od wielu miesięcy. Nie stawiał oporu podczas aresztowania. Po oddaniu strzałów usiadł na chodniku i zaczął czytać swoją ulubioną książkę "Buszujący w zbożu" J.D. Salingera.
John Winston Ono Lennon urodził się 9 października 1940 roku w Liverpoolu, w szpitalu położniczym przy Oxford Street. Drugie imię dostał na cześć brytyjskiego premiera Winstona Churchilla. Był synem Julii Stanley i Alfreda Lennona, którzy poznali się na przełomie lat 20. i 30. XX wieku na potańcówce w Sefton Park.
Alfred, z pochodzenia Irlandczyk, był stewardem na luksusowym statku liniowym, Julia była córką byłego marynarza i pracownika firmy ubezpieczeniowej Tug Salvage Company. Jej rodzicom pomysł ślubu z Alfredem bardzo się nie podobał, uważali, że nie jest dość dobrą partią dla ich córki. Lennonowie zamieszkali przy Newcastle Road w podmiejskiej dzielnicy Liverpoolu.
To nie było szczęśliwe małżeństwo. Gdy John miał dwa lata, Alfred wyruszył w świat. Pod nieobecność męża Julia romansowała na boku z innymi mężczyznami. Opieka nad małym Johnem często przypadała siostrze matki, Mary "Mimi" Smith, po rozpadzie małżeństwa Julii i Alfreda przejęła opiekę nad Johnem na stałe.
W 1947 roku młody Lennon zaczął uczyć się w szkole podstawowej Dovedale, potem chodził jeszcze do gimnazjum Quarry Bank Grammar School w Liverpoolu. Jako uczeń sprawiał trochę problemów – wdawał się w bójki, dopuszczał się drobnych kradzieży, przedrzeźniał nauczycieli. Uchodził za buntownika.
W 1956 roku matka kupiła mu pierwszą gitarę. John Lennon zaczął się wtedy interesować rock’n’rollem, zafascynował się muzyką Elvisa Presleya.
Julia zmarła w tragicznych okolicznościach w 1958 roku, potrącona przez samochód prowadzony przez pijanego policjanta. Ojciec na wiele lat zniknął z jego życia. Ponownie spotkali się dopiero w 1968 r., kiedy to John odwiedził ojca, żonatego wówczas z kobietą młodszą o ponad 30 lat.
Opuszczony przez rodziców John tęsknił za miłością, ale sam okazał się nie najlepszym ojcem. Pierwszą żoną muzyka była Cynthia Lennon z domu Powell. Ich małżeństwo trwało do 1968 roku. Syn Johna Lennona – Julian – przyszedł na świat 8 kwietnia 1963 roku, gdy jego ojciec nie był jeszcze sławnym muzykiem, ale już skupiał się na rozwoju kariery. Małżeństwo rozpadło się, gdy Julian miał zaledwie pięć lat. Niedługo potem John Lennon postanowił wyjechać do USA ze swoją nową partnerką – Yoko Ono.
Jeśli powołujesz na ten świat dziecko, czy jest planowane, czy nie, lepiej się upewnij, że będziesz umiał się nim zaopiekować
– mówił po latach gorzko Julian.
Urodzona w Tokio Yoko Ono, artystka, wokalistka i feministka, stała się nie tylko żoną Lennona, ale też jego muzą. Spotkali się po raz pierwszy w listopadzie 1966 roku w galerii w Londynie, gdzie Yoko przygotowywała się do wystawy swoich prac. To była wielka miłość od pierwszego wejrzenia. Ich romans wywołał skandal, bo oboje byli w związkach małżeńskich i mieli dzieci. Ślub wzięli 20 marca 1969 roku na Gibraltarze, doczekali się wspólnego syna, dali mu na imię Sean.
Kariera muzyczna Lennona zaczęła się jeszcze w czasach szkolnych. W 1956 r. wraz ze szkolnym przyjacielem Pete’em Shottonem stworzył duet The Quarrymen, w czerwcu tego samego roku w ogrodzie kościoła pw. Świętego Piotra w Woolton zagrali na uroczystości kończącej rok szkolny.
Po tym koncercie Lennon poznał Paula McCartneya. Rok później zaprosił go na próby ze swoim zespołem. Szybko stali się najbliższymi przyjaciółmi i zaczęli wspólnie komponować piosenki. W ciągu zaledwie dwóch lat powstało około stu utworów, w tym "Love Me Do" i "One After 909", wydane później już jako The Beatles.
John na ostatnim semestrze w Quarry Bank Grammar School przystąpił do małej matury, jednak większość egzaminów oblał. Dyrektor szkoły napisał mu list polecający do Liverpool Art College – ze względu na talent plastyczny został przyjęty. W przedostatnim roku został jednak wyrzucony ze szkoły za nieodpowiednie zachowanie i słabe stopnie. W 1959 roku znowu skupił się przede wszystkim na muzyce. Do zespołu The Quarrymen dołączyli basista Stuart Sutcliffe i perkusista Thomas Moore.
W grudniu 1960 roku The Quarrymen podpisali kontrakt na kilkumiesięczne występy w klubach portowych, a od sylwestra 1960 r. zaczęli posługiwać się nazwą The Beatles. Przez większość czasu działalności The Beatles w skład zespołu wchodzili John Lennon, Paul McCartney, George Harrison i Ringo Starr. W 1962 roku zespół wydał debiutancki singiel "Love Me Do", a rok później pierwszy album pt. "Please Please Me", który okazał się wielkim hitem w Wielkiej Brytanii.
Ten album to początek beatlemanii z histerycznymi reakcjami nastoletnich fanów na koncertach grupy. W 1964 r. zespół po raz pierwszy wystąpił w Stanach Zjednoczonych, rozpoczynając wzrost popularności brytyjskich muzyków na całym świecie. Zespół wydawał kolejne bestsellerowe albumy i koncertował na całym świecie, gromadząc tłumy. Z czasem nasilały się konflikty pomiędzy muzykami, którzy mieli rozbieżne koncepcje artystyczne. Lennon opuścił grupę w 1969 roku. Część fanów oskarżyła o to Yoko Ono. Ale też sam Lennon nie krył, że związek z Yoko Ono zmienił jego podejście do życia.
– Kiedy zakochałem się w Yoko, wiedziałem, że to coś innego niż to, co znałem do tej pory. Coś więcej niż przebój, więcej niż złoto, więcej niż wszystko – mówił Lennon. Zaprzeczał jednak, by to partnerka miała wpływ na jego odejście z zespołu.
Zespół The Beatles rozpadł się w 1970 roku. Każdy z czterech członków zespołu rozpoczął solową karierę.
Lennon z żoną zaangażowali się w wiele kampanii, m.in. na rzecz praw Indian czy proekologicznych. W 1971 roku Lennon wydał album "Imagine", najpopularniejszy krążek w swoim solowym dorobku. Tytułowa piosenka stała się nieformalnym hymnem pacyfistów, do dziś śpiewana bywa na demonstracjach antywojennych. Opływającemu w dostatki Lennonowi, namawiającemu w utworze do odrzucenia własności prywatnej, niektórzy zarzucali hipokryzję.
Z czasem muzyk zaczął wycofywać się z życia publicznego.
"Depresyjny i chimeryczny Lennon, dla spokoju ducha, zaczął coraz bardziej zatapiać się w »domowym życiu«. Wycofanie się z życia publicznego związane było także z obietnicą daną żonie, że po narodzeniu syna poświęci jego wychowaniu cały swój czas, aż do osiągnięcia wieku szkolnego. W ostatnich pięciu latach bardzo mało nagrywał. Okres depresji i poświęcenia zakończył w 1980 roku nagraniem pięknego albumu »Double Fantasy«, będącego swoistym lirycznym dialogiem z żoną" – przypomina polskieradio24.pl .
Po śmierci Johna Lennona album "Double Fantasy" wspiął się na szczyty list przebojów w wielu krajach świata i sprzedał się w liczbie kilku milionów egzemplarzy. W 2002 roku Liverpool uczcił pamięć Lennona, nazywając jego imieniem lotnisko. W tym samym roku w plebiscycie BBC na "100 najważniejszych Brytyjczyków wszech czasów" nazwisko Lennona znalazło się w pierwszej dziesiątce.
Ewa Furtak