Około 220 tysięcy pochowanych osób, ponad 130 tysięcy grobów, a wszystko na gigantycznym terenie 143 hektarów - Cmentarz Północny w Warszawie to druga największa nekropolia w Polsce.
Większy od tego usytuowanego na warszawskich Bielanach jest tylko Cmentarz Centralny Szczecinie. 173 hektary i ponad 300 tys. pochowanych osób sprawia, że szczeciński cmentarz to także trzecia największa nekropolia w Europie. Ustępuje jedynie Cmentarzowi Ohlsdorf w Hamburgu oraz Cmentarzowi Centralnemu w Wiedniu.
O ile nekropolia na Bielanach w Warszawie może być w ścisłej czołówce największych w Polsce, o tyle nie ma szans na wysokie miejsce wśród najstarszych w naszym kraju.
Cmentarz Północny w 2023 roku obchodził bowiem półwiecze istnienia. Dopiero półwiecze, bo bez problemu znajdziemy w Polsce o wiele, wiele starsze nekropolie. Jak czytamy na stronie internetowej Zarządu Cmentarzy Komunalnych, miejsce pod tę nekropolię wyznaczono w latach 60. XX wieku. Wówczas zdecydowano, że powstanie na północnym krańcu Warszawy oraz częściowo na terenie miejscowości Wólka Węglowa. Stąd właśnie bardzo często używana nazwa – cmentarz na Wólce.
"Na »inaugurację«, 27 stycznia [1973] pochowano tu jednak nie zwłoki, lecz ludzkie organy amputowane podczas operacji w Szpitalu Dzieciątka Jezus. Złożono je w specjalnie na ten cel przygotowanej kwaterze szczątków pooperacyjnych E VII 7, na prawo od głównej bramy. 19 lutego 1973 r. w pobliskiej kwaterze grobów ziemnych pojedynczych E VI 6 złożono pierwszego zmarłego Tadeusza Szylberta" – pisała w 1999 roku "Gazeta Stołeczna", warszawski dodatek lokalny "Gazety Wyborczej".
Cmentarze w Warszawie. Adresy, godziny otwarcia
Cmentarz Północny podzielony jest na dwanaście kwater – "A", "B", "C","D","E", "K","N", "O", "S", "T", "U" oraz "W"). Gdy powstawał ten tekst, na początku czerwca 2025, strona internetowa Zarządu Cmentarzy Komunalnych informowała, że pochowanych jest tu 219 811 osób i znajduje się 131 666 grobów.
Fot. Sławomir Kamiński/Agencja Wyborcza.plNie ma więc wątpliwości, że dotarcie do danego grobu stanowi nie lada wyzwanie. Z pomocą przychodzi internetowa wyszukiwarka, która wskaże lokalizację grobu po podaniu podstawowych danych osoby zmarłej.
Odwiedzający mogą tu wjechać samochodami osobowymi. Łączna długość dróg na tej nekropolii szacowana jest na 200 km.
Na Cmentarz Północny wjechać można samochodem osobowym od poniedziałku do soboty w godzinach 7.00-19.00 (od 1 kwietnia do 30 września) oraz 8.00-15.30 (od 1 października do 31 marca). Całkowity zakaz wjazdu aut na cmentarz obowiązuje w niedziele i święta.
"Wjazd samochodów na teren cmentarza odbywa się przez bramę gospodarczą, na podstawie odpłatnych przepustek, które można zakupić:
Opłata za wjazd na cmentarz samochodem osobowym wynosi 16 zł. Osoby, które ukończyły 75 rok życia lub posiadające legitymację osoby niepełnosprawnej, mogą wjechać na cmentarz wnosząc opłatę ulgową w wysokości 5 zł" – informuje Zarząd Cmentarzy Komunalnych.
Fot. Dariusz Borowicz / Agencja Wyborcza.pl– Wólka to bardzo rozległy cmentarz. Gdy ma się kłopoty z poruszaniem, taka możliwość jest bardzo pomocna – opowiada pani Anna, która ma mamę w podeszłym wieku. – Na Wólce leżą moi dziadkowie, ale blisko jednej z bram. Dopiero po pogrzebie taty, którego grób jest położony centralnie, i daleko do niego z każdej strony, zaczęłyśmy jeździć po cmentarzu samochodem. Bardzo to ułatwia życie, ale nie polecam wjeżdżania na cmentarz w soboty czy w dni tuż przed świętami. Po Wólce autem jeździ się po tych samych alejkach, po których chodzą ludzie. A że w wolne dni groby bliskich odwiedza sporo osób, to w alejkach robi się ciasno. Trzeba bardzo uważać. No i może to tylko mój problem, ale czuję się niezręcznie, gdy muszą mi schodzić z drogi ludzie, często starsi – dodaje.
Pisanie wspomnień o bliskich zmarłych to niełatwe zadanie. Podpowiadamy, jak to zrobić
W 1997 roku na terenie Cmentarza Północnego otwarto spopielarnię zwłok. Z kolei ponad dwie dekady później przy czterech wejściach na teren Cmentarza Północnego stanęły zniczodzielnie. Regały, na których mieszkańcy mogą zostawić nieuszkodzone znicze bez wkładów, to część projektu "Zerowaste dla Bielan". "Kto potrzebuje, dokupi wkład i znicz będzie gotowy do ponownego wykorzystania" – zachęca urząd dzielnicy Bielany, informując o ustawieniu zniczodzielni.
Na Cmentarzu Północnym spoczywa wiele znanych osobistości życia społecznego, kulturalnego czy sportowego. To tu pochowani zostali m.in. poeta Edward Stachura, aktorka Zofia Czerwińska , aktor Jan Himilsbach czy słynny trener siatkarski Hubert Wagner .
fot. Paweł Dąbrowski/Super Express/East NewsZnajdziemy tu także groby znanego lekarza Zbigniewa Lwa-Starowicza , dziennikarza Jerzego Wunderlicha oraz zbiorowe mogiły ofiar katastrof lotniczych na Okęciu w marcu 1980 roku oraz w Lesie Kabackim w maju 1987 roku.
Przy bramie Cmentarza Północnego znajduje się kościół św. Ignacego Loyoli.
Cmentarz Północny otwarty jest codziennie w godz. 7.00-20.00 (od 1 kwietnia do 30 września) oraz od godz. 8.00 do zmroku (od 1 października do 31 marca).
Piotr Rozpara