Cmentarz Bródnowski. Kiedyś nekropolia dla ubogich, dziś to prawobrzeżne Powązki

Cmentarz Bródnowski, nazywany też Bródzieńskim, został wybudowany w 1884 roku z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy, gen. Sokratesa Starynkiewicza. Położony jest między Targówkiem a Nowym Bródnem, zajmuje obecnie ok. 114 hektarów.

Początkowo chowano tu osoby niezamożne, które zmarły w szpitalach i przytułkach, a także mariawitów, Cyganów i niewierzących. Opłaty pobierane za pochówek były dość niskie, miejsce to otrzymało więc status nekropolii dla ubogich.

W okresie międzywojennym na cmentarzu Bródnowskim zaczęły się pojawiać pierwsze grobowce i sarkofagi. Nekropolia zyskała ogromną nobilitację, gdy w 1938 r. pochowano tu ostatniego prymasa Królestwa Polskiego, kard. Aleksandra Kakowskiego, a rok później przywódcę obozu narodowego - Romana Dmowskiego, który urodził się i wychował na warszawskiej Pradze. Jego pogrzeb przerodził się w wielką manifestację, w której - według różnych źródeł - brało udział od 100 do 200 tysięcy osób.

Cmentarz Bródnowski. Historia drewnianego kościoła

Ciekawa jest także historia znajdującego się na terenie cmentarza, urokliwego drewnianego kościoła pw. św. Wincentego a Paulo. Wzniesiono go w latach 1887-88, a do jego budowy wykorzystano sosnowe drewno służące za rusztowania przy odbudowie kolumny Zygmunta.

Świątynię zaprojektował znakomity i ceniony w owym czasie architekt Edward Cichocki, który kierował rekonstrukcją kolumny Zygmunta.

Fot. Wojciech Surdziel / Agencja Wyborcza.pl

Kościół ma bardzo ciekawą architekturę i konstrukcję szkieletu, a wystrojem nawiązuje do góralskich kościółków. Jednocześnie ma w sobie gotyckie elementy - ostrułki wieńczące ołtarz główny i dwa ołtarze boczne. Wnętrze świątyni zdobi bogata polichromia zaprojektowana przez Wiesława Kononowicza.

Kościół pełni dziś funkcję kaplicy cmentarnej.

Jeden z największych cmentarzy w Europie

Nekropolia bródnowska to obecnie jeden z największych cmentarzy w Europie – spoczywa tu ok. 1,5 mln zmarłych.

Pochowani tu zostali m.in.: piosenkarz Mieczysław Fogg, podróżnik Tony Halik, rysownik Papcio Chmiel, fotoreporter Erazm Ciołek, piosenkarka Łucja Prus, aktorzy Janusz Bukowski i Andrzej Stockinger, lekkoatletka Halina Konopacka, bokser i mistrz Europy z 1939 roku Antoni Kolczyński czy Zbigniew Gessler - założyciel słynnego rodu warszawskich restauratorów.

Na cmentarzu Bródnowskim znajdują się również groby osób walczących o niepodległą Polskę, w tym żołnierzy podziemia i osób cywilnych zamordowanych w okresie okupacji niemieckiej.

Cmentarz znany jest także z zakrapianych romskich uczt rodzinnych odbywających się z okazji świąt przy grobach zmarłych.

Cmentarz Bródnowski. Przewodnik po grobach znanych osób

• Henryk Jerzy Chmielewski, czyli Papcio Chmiel, twórca komiksów serii „Tytus, Romek i A’Tomek" (kwatera 18D-VI-5).
• Roman Dmowski, przedwojenny polityk i ideolog polskiego nacjonalizmu (kwatera 15A-V-2/5).
• Mieczysław Fogg, legendarny przed- i powojenny piosenkarz (10A-I-4/5).
• Zbigniew Gessler, założyciel słynnego rodu warszawskich restauratorów, m.in. ojciec Adama i Piotra Gesslerów, dziadek Mateusza Gesslera i teść Magdy Gessler (78D-VI-1).
• Andrzej Gmitruk, jeden z najsłynniejszych trenerów bokserskich, szkolił m.in. Andrzeja Gołotę, Tomasza Adamka i Artura Szpilkę (95A-5-17).
• Tony Halik, podróżnik (31D-V-19).
• Aleksander Kakowski, kardynał, jedna z najważniejszych postaci międzywojennej Polski (7A).
• Antoni „Kolka" Kolczyński, pięściarz (32C-III-14).
• Halina Konopacka, wybitna lekkoatletka, pierwsza polska złota medalistka olimpijska (67D-I-26).
• Jolanta Barbara Konopkówna, uczennica gimnazjum, która w lecie 1952 roku utonęła w Wiśle. Jej piękny pomnik jest bardzo często pokazywany na zdjęciach. Pochowana tuż obok Mieczysława Fogga (10A-I).
• Jerzy „Duduś" Matuszkiewicz, muzyk, nazywany „ojcem polskiego jazzu", autor muzyki m.in. do takich kultowych seriali jak „Stawka większa niż życie", „Czterdziestolatek" i „Alternatywy 4" (46B-III-4).
• Henryk „Dziad" Niewiadomski, jeden z najsłynniejszych przestępców lat 90. XX wieku, twórca gangu wołomińskiego (12E-V-2/3).
• Łucja Prus, piosenkarka (15D-I-13).
• Stanisław Staszewski, architekt, poeta, bard, ojciec lidera Kultu Kazika Staszewskiego (10H-VI-22).
• Władysław Szczepaniak, piłkarz, legenda warszawskiej Polonii i reprezentacji Polski (3H-III-16).
• Paweł Wypych, prezes ZUS, minister w Kancelarii Prezydenta RP, zginął w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku (9C-III-19).
• Paweł Zarzeczny, znany z ciętego języka dziennikarz sportowy, na pogrzebie żegnały go tłumy przy piosence „Sen o Warszawie" Czesława Niemena – hymnie jego ukochanej Legii Warszawa (20F-VI).

Źródła: PAP, Targowek.info, C mentarz-brodnowski.pl