Choć Hollywood kojarzy się głównie z amerykańskim snem, wiele gwiazd ma swoje rodzinne historie związane z Polską. Aktorzy, reżyserzy, scenarzyści - niektórzy otwarcie przyznają się do swoich polskich korzeni, inni dopiero po latach odkrywają je na nowo. Jakie ślady polskiej historii można znaleźć w Fabryce Snów?
Polska od wieków była mozaiką kulturową, miejscem, gdzie splatały się losy różnych narodów, religii i tradycji. Wszyscy oni przez stulecia współtworzyli naszą historię, a ich potomkowie często wyruszali w świat, by odnaleźć swoje przeznaczenie. W tym artykule przedstawionych zostanie sześć niezwykłych osób – trzy postaci z przeszłości, które już odeszły, oraz trzy, które wciąż tworzą historię – a każda z nich ma polskie korzenie.
Wszyscy znamy serię filmów o Harrym Potterze produkcji Warner Bros. Ta słynna na cały świat wytwórnia została założona przez imigrantów polskiego pochodzenia – braci Warner. Albert (Abraham Wonsal) urodził się w 1884 roku, Sam (Schmuel Wonsal) w 1887 roku, a Harry (Hirsz Mojżesz Wonsal) w 1881 roku w Krasnosielcu na Mazowszu oraz Jacek (Itzhak Wonsal) w 1892 już w Kanadzie. Byli oni synami szewca Benjamina Wonsala. Z Polski do Ameryki wyemigrowali w 1889 roku. Opuścili kraj przodków i stworzyli światowe kino. Bracia na początku zastawili rodzinny majątek (jak podaje Kasia Kieli dla Faktów TVN, był to zegarek i koń), aby zyskać kapitał na swój biznes i ruszyli jako kino objazdowe. W 1923 roku założyli wytwórnię filmową. Ich droga nie była łatwa, ale mieli siłę marzyć. To z kolei im się opłaciło i stali się symbolem sukcesu na arenie międzynarodowej. Obecnie wnuczka Jacka, Anne, mieszka w Paryżu i wspomina dziadka jako osobę z poczuciem humoru.
Helena Rubinstein to jedna z najbardziej ikonicznych postaci w historii przemysłu kosmetycznego, która zrewolucjonizowała podejście do pielęgnacji skóry. Helena wprowadziła na rynek kremy z filtrem, przeciwzmarszczkowe, witaminowe, odpowiada za tusz do rzęs, który znamy dziś. Choć współcześnie jej nazwisko kojarzy się z luksusowymi kosmetykami, mało kto wie, że jej historia zaczyna się w Krakowie, w rodzinie żydowskiej. Chaja Rubinstein, bo tak miała na imię naprawdę, urodziła się w 1872 roku w Podgórzu, obecnej części Krakowa, i była córką Izaaka Rubinsteina i Celi (Cymchy) Lasker. Co ciekawe, jej kariera miała rozpocząć się od sprzedawania kremu Valaze, który miał zostać wyprodukowany według receptury jej matki. Helena mawiała "Nie ma brzydkich kobiet, są tylko leniwe". Zmarła w 1965 r. w Nowym Jorku. W chwili śmierci była jedną z najbogatszych kobiet. Wnuczkowie Heleny żyją, ale nie są osobami publicznymi ani związanymi z przemysłem kosmetycznym.
Kiedy wspominamy złotą erę kina niemego, nie sposób pominąć postaci Poli Negri – kobiety, której życie było równie fascynujące jak role, które odgrywała na ekranie. Jej droga od skromnych początków w Polsce do blasku hollywoodzkich reflektorów to opowieść o determinacji, talencie i niezłomnej woli. W Stanach Zjednoczonych Pola szybko zdobyła status gwiazdy. Jej egzotyczna uroda i magnetyzm ekranowy uczyniły ją jedną z najbardziej rozpoznawalnych aktorek tamtych czasów. Urodziła się 3 stycznia 1897 roku w Lipinie w ówczesnym Królestwie Polskim jako Barbara Apolonia Chałupiec. Była córką Słowaka Jerzego Chałupca i Polki Eleonory Kiełczewskiej. Jej ojciec prawdopodobnie został zesłany na Syberię za działalność antycarską, co zmusiło matkę do samotnego wychowywania córki. Pola zmarła w 1987 roku w San Antonio. Apolonia dwukrotnie wyszła za mąż, ale nie pozostawiła po sobie potomków. Pewne jest, że już na zawsze wpisała się w historię kina jako międzynarodowa gwiazda swoich czasów.
Gdy myślimy o Meg Ryan, widzimy ikonę romantycznych komedii, złote lata Hollywood i jej niepowtarzalny uśmiech. Niewielu jednak wie, że w jej żyłach płynie krew dawnych mieszkańców Polski, a historia jej przodków to fascynująca podróż przez wielokulturową przeszłość kraju nad Wisłą. Rodzina Meg Ryan wywodzi się z terenów dzisiejszej Polski i Litwy. Przodkowie Meg ze strony ojca pochodzili z Kiejdan na Litwie oraz Zdyni w Polsce, będącej jednym z centrów kultury łemkowskiej. Jej ojciec Harry Hyra i dziadek Michael Oresta Hyra wywodzą się z rodu Łemków – uznanych w Polsce za grupę etniczną, którzy przez wieki pielęgnowali własny język, kulturę i tradycje. Jak ustalił prowadzący bloga Genealogiczne Śledztwo, pradziadek Meg, Orest Hyra, urodził się w 1879 roku we wspomnianej Zdyni. To on, jak wielu w tamtych czasach, podjął trudną decyzję o opuszczeniu rodzinnej ziemi i poszukiwaniu lepszego życia za oceanem. Osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie ostatecznie zmarł, ale w jego rodzinnej miejscowości do dziś można znaleźć symboliczny nagrobek. Okazuje się, że aktorka jest również spokrewniona z prawosławnym świętym Maksymem Sandowyczem – duchownym i męczennikiem, którego pradziadkowie byli również czterokrotnymi pradziadkami samej Meg Ryan.
Część z nas na pewno była w kinie na filmie "Prawdziwy ból" Jessego Eisenberga – poruszającej opowieści o tożsamości, pamięci i poszukiwaniu własnych korzeni. Jednak niewielu widzów zdaje sobie sprawę, że dla samego reżysera ten film to coś znacznie więcej niż tylko kolejny projekt artystyczny. To jego list miłosny do Polski – kraju, z którego wywodzi się jego żydowska rodzina. Jakub Wolniewicz ustalił, że w 1920 roku do Nowego Jorku przybyła jego prababka Ida wraz z siostrą jego dziadka, Doris. Wypłynęły z rodzinnego Krasnegostawu, aby po wielu dniach spędzonych na statku w końcu dołączyć do męża Idy, Samuela, który 6 lat wcześniej wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i ciężko pracował, by zapewnić rodzinie nowy dom. Samuel Ajzenberg urodził się w 1890 roku w Izbicy, niewielkiej miejscowości położonej niedaleko Krasnegostawu. Był synem Borucha Ajzenberga i Chai Bajli Lam. Jesse Eisenberg otrzymał polskie obywatelstwo!
Steven Tyler, charyzmatyczny frontman zespołu Aerosmith, znany ze swojego energetycznego stylu i charakterystycznego głosu, skrywa w swojej biografii interesujące polskie wątki. Jego dziadek, Feliks Karol Czarnyszewicz, urodził się w 1892 roku w Bobrujsku, niewielkiej miejscowości na terenie dzisiejszej Białorusi. Młody Feliks w wieku 15 lat podjął decyzję o emigracji i w 1914 roku przybył do Stanów Zjednoczonych. Jak donosi Janusz Andrasz, odnalezienie jego nazwiska na listach imigracyjnych graniczy z cudem – i to nie przez zwykłą literówkę urzędnika. Feliks, najwyraźniej przewidując przyszłe trudności z wymową i pisownią swojego polsko brzmiącego nazwiska, postanowił dokonać niezwykle kreatywnej zmiany – jego nazwisko, Czarnyszewicz, kojarzące się z kolorem czarnym, zostało zastąpione słowem "Blancha", oznaczającym biały w językach romańskich. Tak oto narodził się Felix Carol Blancha. Jego córka Susan Ray poślubiła Victora A. Tallarico, a owocem ich związku jest syn Steven Victor Tallarco, czyli Steven Tyler.
Tatiana Midura
Stowarzyszenie Twoje Korzenie w Polsce
* * *
W naszym serwisie będziemy publikować kolejne artykuły poświęcone genealogii i poszukiwaniu przodków. Jeśli interesują Cię rodzinne historie, dawne dokumenty i sposoby odkrywania swoich korzeni – koniecznie zaglądaj do nas regularnie!